Εν Άνδρω

 

Διάγραμμα με τον πληθυσμό της Άνδρου στα τελευταία 150 χρόνια. Στην γραμμική αποτύπωση είναι εμφανείς οι τάσεις των τριών περιόδων. Του 19ου αιώνα, του μεσοπολέμου και η τάση μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο που καταλήγει σε μεγάλη πτώση μετά το 1981 μέχρι σήμερα.

Επειδή ακούμε πολλά από πολλούς για τον διαχρονικό πληθυσμό της Άνδρου κάναμε μια μικρή έρευνα. Το Εν Άνδρω άλλωστε είναι μια ιστοσελίδα, που έχει παρουσιάσει δεκάδες σημαντικές έρευνες για την Άνδρο στη 10ετία της ύπαρξης του. Μερικές από αυτές έγιναν μάλιστα βιβλία που αθροίζουν πια στην παρακαταθήκη γνώσεων για το νησί μας. Αρκετοί που δεν τα έχουν υπόψη τους και δεν διαβάζουν εκ συστήματος αντλώντας γνώμη μόνο από απλές αφηγήσεις ή από τα μεγάλα "λαϊκά καφενείa" των social media (facebook, instagram, X ή και Twitter) μιλάνε για απίθανους πληθυσμούς της Άνδρου κατά καιρούς.

Έχουμε κι εμείς ακούσει, διαβάσει ή αποτυπώσει αφηγήσεις για πληθυσμό της Άνδρου της τάξης των 25.000 ή και 30.000 κατοίκων. Από την άλλη έχουμε καταγράψει στα βιβλία μας πληθυσμό της τάξης των 17.000 - 18.000 κατοίκους σε περιόδους ακμής του νησιού κατά τον 19ο αι τον 20ο αιώνα. Προχθές λοιπόν με αφορμή παλαιότερη αφήγηση κατοίκων σε μαθητές της Άνδρου όπου έδιναν μη πραγματικά νούμερα πληθυσμού καταγράψαμε από τα αρχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας τον πληθυσμό του νησιού κατά τις απογραφές από το 1879 μέχρι το 2022.

Διάγραμμα με μπάρες που δείχνουν σε χιλιάδες κατοίκους τον πληθυσμό της Άνδρου σε 15 απογραφές εδώ και 150 χρόνια.

Από μια πρώτη γενική ματιά κατά τον 19ο αιώνα και μέχρι το 1907 - πριν τους βαλκανικούς πολέμους - παρά το γεγονός πως η χώρα είναι στα όρια της παλιάς Ελλάδας γεωγραφικά και πληθυσμιακά βλέπουμε πως ο πληθυσμός του νησιού είναι σταθεροποιημένος γύρω στις 18.000 κατοίκους. Μετά το 1920 και μέχρι το 1940 ο πληθυσμός κυμαίνεται γύρω στις 17.000 κατοίκους. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο πέφτει κατά πολύ και από 14.000 φτάνει το 1971 γύρω στους 10.000 κατοίκους. Και από το 1981 μέχρι σήμερα - παρά το γεγονός της οικονομικής ευμάρειας που φέρνει η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση - ο πληθυσμός κινείται πλέον κάτω από 10.000 κατοίκους. Και αυτό παρά το ότι πολλοί εξ αυτών που απογράφονται είναι ετεροδημότες. Η πληθυσμιακή παρακμή είναι πλέον δεδομένη. Κάτι που αποτυπώνεται και εκλογικά όπου οι μετακινήσεις των ετεροδημοτών δίνουν μια λανθασμένη πληθυσμιακή εικόνα.   

Παρακάτω δημοσιεύουμε τα στοιχεία - όπως αυτά συλλέχθηκαν στην εποχή τους - και όπου μπορούμε και τις επεξηγήσεις τους. 

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1879

Καταγράφηκαν 4.865 οικογένειες. Ανά οικογένεια καταγράφηκαν 4,63 άτομα. Καταγράφηκαν 3.989 σπίτια και ανά σπίτι 5,65 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού μπορεί να υπολογιστεί περίπου σε 22.565 κάτοικους. Είναι ο μεγαλύτερος πληθυσμός κατοίκων του νησιού όλων των εποχών.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1889

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.186 κάτοικοι. Στην περιοχή Δήμου Άρνης 2.172 κάτοικοι. Στην περιοχή Γαύριου 3.094 κάτοικοι. Και στην περιοχή Κορθίου 4.696 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ανερχόταν σε 18.148 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1896

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.603 κάτοικοι. Στην περιοχή Δήμου Άρνης 2.257 κάτοικοι. Στην περιοχή Γαύριου 3.185 κάτοικοι. Και στην περιοχή Κορθίου 4.765 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ανερχόταν σε 18.809 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1907

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.528 κάτοικοι. Στην περιοχή Δήμου Άρνης 2.166 κάτοικοι. Στην περιοχή Γαύριου 2.897 κάτοικοι. Και στην περιοχή Κορθίου 4.435 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ανερχόταν σε 18.026

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1920

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.168 κάτοκοι. Στην υπόλοιπη  Άνδρο 8.727 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 16.895 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1928

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.581 κάτοικοι. Στην υπόλοιπη  Άνδρο 9.009 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 17.590 κάτοικοι. 

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1940

Καταγράφηκαν στην περιοχή Δήμου Χώρας Άνδρου 8.799 κάτοικοι. Στην υπόλοιπη  Άνδρο 9.136 κάτοικοι. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 17.935 κάτοικοι. 

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1951

Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 14.705 κάτοικοι,

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1961

Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 12.928 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1971

Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 10.457 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1981

Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 9.020 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1991

Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 8.781 κάτοικοι.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2001

Η περιοχή του Δήμου Χώρας Άνδρου είχε 4.107. Η περιοχή του Δήμου Υδρούσας είχε 3.355. Και η περιοχή Δήμου Κορθίου είχε 2.547 κατοίκους. Ο συνολικός πληθυσμός της Άνδρου ήταν 10.009 κατοίκους.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η περιοχή της Χώρας Άνδρου είχε 3.889 κατοίκους. Της Υδρούσας είχε 3.335 κατοίκους. Και η περιοχή του Κορθίου είχε 1.886 κατοίκους. Ο συνολικός πληθυσμός του νησιού ήταν 9.110 κατοίκους. Υπάρχει μια σημαντική μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2021-22

Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 η περιοχή της Χώρας Άνδρου ήταν 3.918 κάτοικους, η περιοχή της Υδρούσας 3.202 κάτοικους και η περιοχή του Κορθίου 1.706 κάτοικους. Ο συνολικός πληθυσμός της Άνδρου ήταν 8.826 κατοίκους. Δηλαδή έχουμε νέα μείωση πληθυσμού σε σχέση με το 2011.

Την ίδια στιγμή βλέπουμε πως το 2022 η Άνδρος αποκλίνει αρνητικά από την διαπιστωθείσα αύξηση του Νοτίου Αιγαίου που είναι αυξητική της τάξεως του +5%. Δηλαδή την ώρα που η περιοχή μας στο σύνολο της αυξάνει πληθυσμιακά η Άνδρος βρίσκεται ολοένα και με λιγότερους κατοίκους. Από αυτή την άποψη η Άνδρος ακολουθεί την αρνητική πληθυσμιακή τάση της Ελλάδος,  που βρέθηκε συνολικά το 2022 με -3,5% κατοίκους!

"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"