Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Μέρες Πάσχα του 2016. Όλοι είναι εδώ...

Η Άνδρος έχει δύο κοινωνίες. Αυτή που ζει ολοχρονίς στο νησί. Και την άλλη που πηγαινοέρχεται ολοχρονίς στο νησί. Η μια συμπληρώνει την άλλη. Η μια προσθέτει στην άλλη. Η μια στηρίζει την άλλη. Και οι δύο είναι απαραίτητες για το παρόν και το μέλλον του νησιού. Και οι δύο είναι αλληλοεξαρτώμενες. Χωρίς την μια η άλλη παύει να υπάρχει...

Η Άνδρος ως ναυτικό νησί γνώρισε συχνές και συνεχείς μετακινήσεις ενός σημαντικού μέρους του παραγωγικού δυναμικού της. Αυτό το φαινόμενο πήρε μεγάλη έκταση μεταπολεμικά καθώς το κύμα αστυφιλίας σάρωσε τα πάντα. Όπως γράφαμε στο βιβλίο μας: «η Άνδρος «είδε» δύο παράλληλες κοινωνίες να δημιουργούνται: Η μια που ζει ολοχρονίς στο νησί και η άλλη που ζει στην Αθήνα έχοντας σταθερή αναφορά το νησί»… Και οι δύο κοινωνίες «είχαν και έχουν αλληλεξάρτηση. Μια αλληλεξάρτηση που στηρίζεται σε οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις.

Οι εκτός Άνδρου στέλνουν χρήματα, επενδύουν στο νησί, οικοδομούν και επισκευάζουν σπίτια, στηρίζουν με συνεχείς και τακτικές επισκέψεις δεκάδες επαγγέλματα. Η κοντινή απόσταση της Άνδρου από την Αττική και τα δεκάδες δρομολόγια των πλοίων αυξάνουν την κινητικότητα και την επικοινωνία αυτών των δύο κοινωνιών της Άνδρου.

 Αρκούν δύο φωτογραφίες για να δείξουν την κοινωνική κατάσταση που περιγράψαμε. Η πάνω: ο πεζόδρομος της Χώρας αργά το απόγευμα της Παρασκευής 6/5 που ξεκίνησε η απεργία στα πλοία. Η μια κοινωνία αναχώρησε άρον-άρον. Η κάτω: ο ίδιος δρόμος το το απόβραδο της Μεγάλης Τρίτης 26/4. Οι δύο κοινωνίες συναντώνται στο νησί…

Σχεδόν κάθε ανδριώτικη οικογένεια έχει πλέον δύο σπίτια, ένα στο νησί κι ένα στην Αθήνα. Όσοι ζουν στην Άνδρο πηγαινοέρχονται, για κάθε ανάγκη, στην Αθήνα. Και όσοι ζουν στην Αθήνα επιστρέφουν, με κάθε ευκαιρία, στην Άνδρο συμβάλλοντας με την συνεχή παρουσία της στην οικονομία, αλλά και στα κοινωνικά δρώμενα του νησιού» (Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο, εκδόσεις Gutenberg, 2015).

Δυστυχώς υπάρχουν ορισμένοι που δεν μπορούν να δουν όλα τα παραπάνω. Έτσι συχνά ακούμε κάποιους να λένε σε όσους έρχονται τα Σαββατοκύριακα ή λίγο αραιότερα με μια δόση επιθετικότητας: «τι θέλετε και μιλάτε εσείς; Δεν έχετε δικαίωμα! Εμείς έχουμε, γιατί ζούμε όλο τον χρόνο εδώ!»

Κλασική εικόνα μιας καθημερινής στην αγορά της Χώρας όταν λείπει η κοινωνία των ανδριωτών πουπηγαινοέρχονται...

Πρόκειται για ολιγοφρενείς που δεν έχουν σκεφτεί ποτέ τι θα ήταν η Άνδρος χωρίς τους μετακινούμενους ανδριώτες! Τι θα ήταν χωρίς τους σταθερούς παραθεριστές, που έχουν σπίτι, το Πάσχα και το καλοκαίρι; Ποιος θα ήταν ο οικονομικός κύκλος του νησιού χωρίς αυτούς; Ποια θα ήταν η πνευματική ζωή του νησιού χωρίς αυτούς; Πόσα δρομολόγια θα είχε το νησί χωρίς αυτούς;

Αλήθεια, πως ζει αυτός που μένει εδώ 365 μέρες τον χρόνο; Που και πότε πουλά τα προϊόντα του ο φούρναρης, ο μπακάλης, ο γεωργός, ο έμπορος; Πως και με ποιους συνεχίζει, όπως συνεχίσει, η οικοδομή; Ποια περίοδο ξεπερνούν την χασούρα οι τεχνίτες και οι τεχνικοί; Πόσα καράβια θα είχε το νησί χωρίς αυτούς που πηγαινοέρχονται σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο;

Η Άνδρος που έχει μόνο 45 μέρες τουριστική σεζόν θα είχε μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα. Το ξεπερνά, κατά μεγάλο ποσοστό, με τους ανδριώτες-επισκέπτες και με τους παραθεριστές που πηγαινοέρχονται συνεχώς ή μένουν στο νησί αρκετό καιρό. Χωρίς αυτούς που πηγαινοέρχεται αυτοί που μένουν στο νησί ολοχρονίς δύσκολα θα ζούσαν. Αλλά και χωρίς αυτούς που μένουν μόνιμα στο νησί αυτοί που πηγαινοέρχονται ολοχρονίς δεν θα έβρισκαν τίποτα. Μόνο οι ολιγοφρενείς δεν καταλαβαίνουν πως η Άνδρος χωρίς και τις δυο κοινωνίες της θα είχε ένα πολύ δύσκολο παρόν και θα είχε ένα ακόμα πιο δύσκολο μέλλον…