Εν Άνδρω

 

Η θέα της Χώρας και των Γερακώνων από την Αγία Τριάδα (φωτ. Εν Άνδρω).

Στην κορυφή του λόφου που χωρίζει το Νειμποριό από τα Γιάλια είναι το εξωκλήσι της Αγίας Τριάδας. Δίπλα του ακριβώς προς την πλευρά της Χώρας είναι ο τάφος του Λεωνίδα Α. Εμπειρίκου, ενός εκ των μέγιστων ελλήνων πλοιοκτητών και ανδριωτών ευεργετών, αλλά και ενός εκ των λίγων σηαντικών πολιτικών της Άνδροιυ.

Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος που εικονίζεται παραπάνω με τον Νικόλαο Πλαστήρα στο Cap Estel της Γαλλίας (1925) υπήρξε πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (1916) και πρώτος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ακτοπολοϊκής Ένωσης. Υπήρξε βουλευτής Άνδρου, φίλος και υπουργός του Ελευθερίου Βενιζέλου. Υπήρξε στενός φίλος του πρωθυπουργού Νικολάου Πλαστήρα. Πέθανε στη Γενεύη το 1948.

Η τελευταία του επιθυμία ήταν ενταφιαστεί στην Άνδρο. Την επιθυμία του εκπλήρωσε ο γιός του Ανδρέας τον Σεπτέμβριο του 1951. Τότε μεταφέρθηκε η σωρός του από την Γενεύη στην Άνδρο με επιμέλεια του του Ανδρέα Εμπειρίκου, ενός εκ των μέγιστων ελλήνων ποιητών του 20ου αιώνα, και ετάφη - παρουσία του πρωθυπουργού Νικολάου Πλαστήρα - δίπλα στην Αγία Τριάδα.

Αδύνατον να σταθεί άνθρωπος έξω με αυτό τον αέρα (φωτ. Εν Άνδρω).

Με παραπάνω τις σκέψεις στο νου αποδέχτηκα την προτροπή να πάω την Δευτέρα 28 Μαΐου που γιόρταζε το εξωκλήσι. Φυσούσε δαιμονισμένα. Τα αυτοκίνητα στον δρόμο ήταν λίγα. Έφτασα προς το τέλος της λειτουργίας. Ανεβαίνοντας άκουσα από το μικρό μεγάφωνο κάποιον να λέει πως: "είναι τιμή που τελούμε σήμερα, όπως κάθε χρόνο, εδώ και 5 χρόνια, μετά την λειτουργία της μέρας, το μνημόσυνο ενός εκ των μεγάλων ανδριωτών ευεργετών, του Λεωνίδα Εμπειρίκου". 

Στην Αγία Τριάδα (φωτ. Εν Άνδρω).

Απορημένος μπήκα στην μικρή εκκλησία και διαπίστωσα πως αυτός που μιλούσε ήταν ο Γιώργος Στεφάνου. Μέσα στην εκκλησία αυτή τη δύσκολη μέρα που ο αέρας τα έπαιρνε όλα πάνω στο μικρό λόφο ήταν καμιά 20αριά άνθρωποι. Ρώτησα τον Γιώργο Στεφάνου στο τέλος της λειτουργίας γι' αυτά που είπε.Η απάντηση του λίαν ενδιαφέρουσα και συγκινητική: "εδώ και 5 χρόνια είδαμε πως ο τάφος του Λεωνίδα Εμπειρίκου είχε σπάσει και είχε βουλιάξει με τα χρόνια. Αποφάσισα, με την βοήθεια και του αδελφού μου, να τον διασώσω και άρχισα να τον ξαναφτιάχνω. Έφερα μάρμαρα και ξαναφτιάχτηκε όπως ήταν". 

 Φωτ. Εν Άνδρω.

Οι λίγοι άνθρωποι που βρεθήκαμε εκεί σταθήκαμε συγκινημένοι μπροστά στον πλήρως ανακατασκευάσμένο τάφο του Λεωνίδα Εμπειρίκου και ακούσαμε τον παπά να λέει τις ευχές μέσα σε ένα δαιμονισμένο αέρα. Θες γιατί ήταν σχεδόν φθινοπωρινό περιβάλλον, θες γιατί ήταν η ερημιά του τοπίου, θες γιατί ήταν η επιβλητική θέα της ανταριασμένης Χώρας και των σκοτεινών Γερακώνων η στιγμή ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη.

 Από το τρισάγιο στον τάφο του Λεωνίδα Εμπειρίκου με φόντο την Αγια Τριάδα και τον βαρυφορτωμένο με σύννεφα Ζένο (φωτ. Εν Άνδρω).

Ήταν εκεί η Άνδρος της μνήμης, η Άνδρος της ανθρωπιάς, η Άνδρος που απέτιε φόρο τιμής στη μνήμη ενός σπουδαίου τέκνου της. Με τρόπο αθόρυβο. Με τρόπο διακριτικό. Κάτι που όμως αξίζει να αναφέρουμε ώστε να αναλογιστούμε όλοι πως όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε - καθένας με τον τρόπο του - αυτό το ιδιότυπο, όμορφο και ανεμοδαρμένο νησί.

Φωτογραφίζοντας το θέμα και την φωτογράφο (φωτ. Εν Άνδρω).

Μια τελευταία ματιά. Μια τελευταία φωτογραφία καθώς φεύγαμε. Η Χώρα μέσα στα κύματα και στον άερα. Μια εικόνα που αγάπησε ο Λεωνίδας Εμπειρίκος. Μια εικόνα που πρόσφερε στη μνήμη του ο γιός του Ανδρέας Εμπειρίκος. Μια εικόνα που αποθανάτιζε η γυναίκα που βρέθηκε εκεί εκείνη την μέρα. Μια εικόνα που κρατήσαμε σαν τελευταία αναφορά ενός γεγονότος συγκινητικού που τιμά την Άνδρο, αλλά και αυτούς που εξακολουθούν να θυμούνται και να τιμούν την προσφορά των προηγουμένων...

Δ. Μπ.