Εν Άνδρω

Ραφήνα (φωτ. αρχείου Εν Άνδρω).

Σάββατο απομεσήμερο στο λιμάνι της Ραφήνας. Συζητάμε με την Άννα Δούλη, που έχει το ομώνυμο πρακτορείο. Η Άννα είναι στην Ραφήνα εδώ και 15 χρόνια.

Έζησε τα χρόνια της μεγάλης ανόδου της ακτοπλοϊκής κίνησης. Τότε που ένα καράβι την ημέρα τον χειμώνα (Πηνελόπη ή Superferry II) δεν προλάβαινε τον κόσμο. Έζησε την έλευση του απογευματινού Θεολόγου που άνοιξε την γραμμή. Έζησε τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων που έφεραν σταδιακά στα όρια την ακτοπλοΐα. Και τώρα ζει τον πρώτο «μεταμνημονιακό» χειμώνα.

Με μια μόνο φράση συνοψίζει την σημερινή κατάσταση:

• "Άσε δεν είναι να ακούς τι λένε. Εμείς εδώ στη Ραφήνα… βουλιάζουμε στην ανάπτυξη! Η εφετινή χρονιά δεν έχει προηγούμενο. Τέτοιο χειμώνα με τέτοια κίνηση δεν ξανάδαμε…"

Και συνεχίζει κοιτώντας μελαγχολικά το απελπιστικά έρημο λιμάνι:

• "Να φανταστείς πως οι σταθεροί πελάτες για Άνδρο που πήγαιναν τον χειμώνα κάθε Σαββατοκύριακο ή κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο τώρα τους έχουμε χάσει. Αυτοί που πήγαιναν κάθε Σαββατοκύριακο πάνε κάθε τρία! Και οι άλλοι μια φορά το μήνα ή «στην χάση και στη φέξη»! Άλλο έναν τέτοιο χειμώνα και το κλείσαμε το μαγαζί. Κι ας είμαστε από τους παλιούς με μόνιμη πελατεία… Κι αν εμείς εδώ που έχουμε τρεις προορισμούς και τρία νησιά (Άνδρο-Τηνο-Μύκονο) δεν βρίσκουμε πελάτη, ενώ τα έξοδα τρέχουν μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει, τι να πουν και τα πρακτορεία της Άνδρου που ουσιαστικά έχουν έναν προορισμό την Ραφήνα..."

Γαύριο (φωτ, αρχείου Εν Άνδρω).

Πάμε τώρα στην Άνδρο. Στο έρημο Γαύριο. Τα πρακτορεία ανοιγοκλείνουν, αλλά κόσμος μηδέν. Ο Πέτρος Κολοβέτζος είναι 15 χρόνια πράκτορας στο Γαύριο. Και μάλιστα κεντρικός πράκτορας σε πλοία που έγραψαν ή γράφουν ιστορία (Πηνελόπη – Θεολόγος). Τον βλέπουμε να κοιτά σκεφτικός το λιμάνι και τον ρωτάμε "πως πάει". Αυτό ήταν. Ο πάντα μετρημένος στα λόγια Πέτρος παίρνει φόρα:

• "Τέτοιο πράγμα δεν θυμάμαι ξανά. Ούτε την εποχή που είχαμε ένα καράβι την μέρα. Το Γαύριο πιο άδειο δεν υπήρξε ποτέ. Λίγος βιαστικός κόσμος την ώρα των πρωινών καραβιών: αυτοί που φεύγουν με τον Θεολόγο για Ραφήνα και αυτοί που περιμένουν το Superferry από Ραφήνα. Και όταν φύγουν μετά στο λιμάνι απομένουν μόνο οι πράκτορες και κάτι γάτες! Μην το συζητάς. Παίρνουμε κάνα τηλέφωνο. Λέμε δύο λόγια. Αλλά που καρδιά να πεις περισσότερα. Το εφετινό δεν ξανάγινε…"

"Αρά από ανάπτυξη τίποτα", τον κεντρίζω.

• "Ποια ανάπτυξη; Με δουλεύεις. Εδώ κοιτάμε να επιβιώσουμε όπως-όπως. Περιμένουμε το Πάσχα για να κάνουμε κι εμείς… Πάσχα! Τέτοια ανάπτυξη δεν έχουμε ξαναδεί ούτε την εποχή που είχαμε ένα πλοίο την ημέρα. Άσε να δούμε πως θα πάει η χρονιά. Πέρσι μας έσωσε το airbnb. Εφέτος να δούμε ποιος θα μας σώσει…"

Αυτή είναι η εικόνα στα δύο λιμάνια από τα οποία ζει και υπάρχει η Άνδρος. Αυτό είναι το «δέντρο» πάνω στο οποίο ζούμε ως νησί, ως τοπική οικονομία, ως τοπική κοινωνία. Πάμε τώρα να δούμε τι γίνεται με το «δάσος». Ή, για να το πούμε αλλιώς: Τι συμβαίνει με τον ελληνικό τουρισμό, την «μεγάλη εικόνα» (big picture) όπως λέει - μεταφράζοντας με αυταρέσκεια από τα αγγλικά - ο μη γνωρίζων αγγλικά πρόεδρος της Βουλής και όπως λέει ο γνωρίζων μόνο αγγλικά υπουργός Οικονομίας…

Γράφει λοιπόν η έγκυρη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ σε χτεσινό ρεπορτάζ (9/2) του Ηλία Μπέλλου:

"Παρά το γεγονός πως η εισερχόμενη επιβατική κίνηση τον Ιανουάριο στα αεροδρόμια της χώρας συνέχισε να ανεβαίνει με ρυθμούς της τάξεως του 10%, οι πρώτες ενδείξεις για το σύνολο της φετινής χρονιάς παραπέμπουν σε στασιμότητα ή και μείωση των αφίξεων.

Εξέλιξη που έρχεται να στηρίξει τις εκτιμήσεις κορυφαίων παραγόντων του ελληνικού τουρισμού που πιστεύουν πως το 2019 θα είναι στην καλύτερη περίπτωση χρονιά σταθεροποίησης αν όχι ήπιας ύφεσης για τον τουρισμό.

Και αυτό όχι μόνον διότι η ζήτηση φαίνεται να κάμπτεται, αλλά και γιατί η προσφορά δωματίων είτε σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα είτε σε βραχυχρόνιες μισθώσεις αυξάνεται δυσανάλογα. Κάτι που μεταφράζεται δυνητικά σε πίεση στις τιμές και ως εκ τούτου και στη λειτουργική κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Αν και ασφαλώς είναι νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα για το 2019, τα προσωρινά στοιχεία για τον προγραμματισμό των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών προς τα ελληνικά αεροδρόμια εμφανίζουν αρνητικό πρόσημο σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2018, οπότε και ήταν θετικά σε σχέση με το 2017.

Δηλαδή οι εταιρείες που έρχονται Ελλάδα περιμένουν και προσαρμόζονται αναλόγως για να φέρουν λιγότερο κόσμο φέτος από ό,τι πέρυσι. Μάλιστα, πηγές που παρακολουθούν διαχρονικά τη σειρά αυτών των μεγεθών, σημειώνουν στην «Κ» πως είναι η πρώτη φορά εδώ και αρκετά χρόνια που ο προγραμματισμός των θέσεων των αεροπορικών βαίνει μειούμενος και όχι αυξανόμενος…"

«ΕΝ ΑΝΔΡΩ»