Εν Άνδρω

Η ΑΝΔΡΟΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ

Μέσα στην καταπράσινη ποταμιά των Λειβαδίων ο "μεγάλος ποταμός" κυλά τα νερά του στη θάλασσα σχηματίζοντας μικρούς καταρράκτες. Η Άνδρος των νερών είναι κι εφέτος εδώ μετά μια καλή σχετικά χρονιά. Μέσα στην καταπράσινη κοιλάδα, που σε τίποτα δεν θυμίζει Κυκλάδες η Άνδρος, η υδρούσα, είναι κι εφέτος εδώ... 

Δίπλα στο ποτάμι είναι μερικά όμορφα και κατάφυτα κυρίως λεμονιές κτήματα. Τα παλιά πηγάδια ανανεωνόμενα συνεχώς από το νερό του ποταμού βγάζουν άφθονο νερό και το ρίχνουν στη χαβούζα απ' όπου θα ποτίσουν όλο το εύφορο κτήμα από εδώ και στο εξής. Ως γνωστόν τα εσπεριδοειδή θέλουν το νερό...

Η ΑΝΔΡΟΣ ΤΩΝ ΛΕΜΟΝΙΩΝ

Άφθονα νερά, εύφορη ποταμίσια γη, πολλά λεμόνια. Ο συνδυασμός που κάποτε έκανε την αγροτική Άνδρο να ακμάσει. Ο συνδυασμός που κάνει και σήμερα τα τελευταία αγροκτήματα του νησιού να ακμάζουν...

600 κιλά λεμόνια φεύγουν σήμερα από το κτήμα του Λιοπύρου στα Λειβάδια για τις αγορές της Αθήνας. Ήδη έχουν φύγει άλλοι δύο τόνοι. Κι ίσως ακολουθήσουν κι άλλα. Όπως λέει ο Αντώνης: "εφέτος δεν περιμένουμε πολύ κόσμο το καλοκαίρι έτσι στέλνουμε την παραγωγή στην Αθήνα. Μπορεί εκεί το λεμόνι να έχει ακριβύνει εφέτος στην Αθηνα. Και το ανδριώτικο λεμόνι - όσο βγάζουμε πια εμείς οι τελευταίοι - να θεωρείται και να είναι το καλύτερο, αλλά οι τιμές είναι χαμηλές μιας και πάει κυρίως στις λαϊκές και οι τιμές που πιάνουμε δεν είναι ιδιαίτερα καλές. Όμως τι να κάνεις; Χρειαζόταν μια μεγαλύτερη και πιο οργανωμένη παραγωγή και σωστή προώθηση ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα..." 

Ο Αντώνης έχει δίκιο. Τώρα τα περιορισμένα φορτία που φεύγουν για Αττική είναι από μεμονωμένα κτήματα και καταλήγουν σε λαϊκές. Ο φίλος Γιώργος - Στενιώτης που διαμένει στη Δροσιά - μας έλεγε πως βρήκε εξαιρετικό ανδριώτικο λεμόνι στη λαϊκή της περιοχής. Σύμφωνα με το τιμολόγιο που του έδειξε ο έμπορος όταν ρώτησε ήταν από κτήμα στ' Αποίκια. 

 Ίσως κάποια στιγμή μέσα σε αυτή την δίνη της νέας οικονομικής κρίσης κάποιοι σταθούν κι αναρωτηθούν πάλι για την χαμένη αγροτική παραγωγή της Άνδρου. Μπορεί κάποια στιγμή να δουν τα εξαιρετικής ποιότητας λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια, περγαμόντα, που ακόμα καλλιεργούνται από τους τελευταίους αγρότες της Άνδρου. Κι ίσως υπάρξει μια καλύτερη οργάνωση της παραγωγής και πιο σωστή προώθηση. Ώστε οι λίγες σημερινές εξαγωγές του νησιού γίνουν περισσότερες. Και το κυριότερο ένα μέρος της τουριστικής αγοράς στραφεί στα ντόπια προϊόντα προσδίδοντας κάτι από την χαμένη υπεραξία της αγροτικής παραγωγής του νησιού και προσθέτοντας στην ιδιαιτερότητα της Άνδρου ως προορισμού. 

Η ΓΗ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ

Και με τον τρόπο αυτό θα αξιοποιηθεί στ' αλήθεια και το παραμελημένο και ξεχασμένο σήμερα συγκριτικό πλεονέκτημα της εύφορης και υδρούσας Άνδρου...  

 Κλείνουμε αυτή την περιδιάβαση με μια πρωτομαγιάτικη φωτογραφία των ανθισμένων δέντρων που παράγουν παμπιλόνια. Με τα παμπιλόνια - που λίγοι τα ξέρουν σήμερα - οι παλαιότεροι έφτιαχναν γλυκό. Κι αυτό κοντεύει να ξεχαστεί. Αφού κοντεύει να ξεχαστεί η εγκαταλειμμένη σε μεγάλο βαθμό γη της Άνδρου. Μια γη που κληρονομήσαμε από τους προηγούμενους και θα την κληρονομούμε στους επόμενους. Όμως αυτό που πήραμε δεν το διατηρήσαμε στις νέες συνθήκες. Και αυτό που θα κληρονομήσουμε δεν είναι σίγουρο πως οι επόμενοι έχουν καταλάβει ή ενδιαφέρονται για την αξία του. Γιατί η έννοια της κληρονομιάς έχει αξία όταν αυτός που κληρονομεί ξέρει τι κληρονομεί. Εμείς όμως δεν εσκήψαμε σε ότι κληρονομήσαμε. Κι επόμενοι δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται για ότι θα κληρονομήσουν. Κι έτσι η γη εγκαταλείφθηκε. Όμως, όπως είχε πει ο Καρλ Σαγκάν: "αν καταστρέψουμε το σπίτι μας, δηλαδή τη Γη, δεν έχουμε πού αλλού να πάμε"...

"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"