Εν Άνδρω

 

Συναγερμός στις Κυκλάδες, από την εμφάνιση στη Σύρο, του σκαθαριού -«δολοφόνου» που απειλεί με εξόντωση τους φοίνικες στα νησιά! Την απειλητική παρουσία του ανακοινώσε το Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας Κυκλάδων στα πλαίσια των Ετήσιων Επισκοπήσεων για τη διαπίστωση της παρουσίας ή μη, καθώς και της διασποράς επιβλαβών οργανισμών για τα φυτά. 

Πρόκειται για το Red Palm Weevil ή Asian palm weevil ή Rhynchophorus ferrugineus ή beetle of Palms ή κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι ή κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος (κόκκινο σκαθάρι των φοινίκων) που προσβάλλει τα φοινικοειδή.. Είναι πραγματικός δολοφόνος των υπέροχων αυτών δέντρων και ευθύνεται για την ολική καταστροφή τους όπου έχει εμφανιστεί. 

-  Τι είναι όμως αυτό το φοβερό σκαθάρι;

Είναι ένα εντυπωσιακό, πανέμορφο κόκκινο μεγάλο έντομο,  που μπορεί να φτάσει τα 5 εκατοστά μήκος (συνήθως αυτό στην Ελλάδα είναι γύρω στα 3cm) που παρασιτεί στο φοίνικα.

Έχει εξαιρετικές δυνατότητες πτήσης. Κάθετε στο «στέμμα» το φοίνικα και γεννά τα αυγά του στα πιο τρυφερά και καινούρια φύλλα. Όταν τα αυγά ανοίξουν, οι προνύμφες – σκουλήκια εισέρχονται στο δέντρο και τα κλαδιά και τρέφονται από τους ιστούς του. Το μήκος των στοών που ανοίγουν μπορεί να είναι ως και μερικά μέτρα και η διαδικασία είναι τόσο θορυβώδης που μπορείς να ακούσεις το δέντρο να «τρίζει» από το μάσημα, αν ακουμπήσεις το αυτί σου πάνω του. Κάποια στιγμή οι προνύμφες φτιάχνουν ένα κουκούλι με υλικά από το φοίνικα, μπαίνουν μέσα, μεταμορφώνονται σε σκαθάρι, ανοίγουν το κουκούλι και πετούν προς ανεύρεση συντρόφου για ζευγάρωμα. Στο διάστημα αυτό έχουν προκαλέσει τεράστιες, μη αναστρέψιμες ζημιές στο δέντρο.

Το ενήλικο έντομο προτιμά να γεννήσει σε ένα ήδη προσβεβλημένο δέντρο και κάνει περισσότερα από 200 αυγά. Το δέντρο αρχικά χάνει τα κλαδιά με τα φύλλα, αφού αυτά μαραίνονται και πέφτουν κάνοντας το να μοιάζει περισσότερο με ομπρέλα παρά με φοίνικα και μετά το δέντρο μαραίνεται από ρίζα. Όταν τα φύλλα γείρουν είναι ήδη αργά και το δέντρο θα πεθάνει. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν παρακολουθείς τον φοίνικα συχνά, όταν θα σου πει μονός του με την εικόνα του ότι είναι άρρωστος, είναι αργά.

Το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι προέρχεται από την Ασία. Δεν υπήρχε στη χώρα μας. Είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας με πρώτη επίσημη καταγραφή το 1891. Από τότε ως το  1992 που καταγράφηκε στην Αίγυπτο έκανε πολλές στάσεις και ταξίδια. Στη χώρα μας το πρώτο είδαν στην Κρήτη το 2005 και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα το αποκτούσαμε ούτως ή άλλως, φημολογείται ότι το βάλαμε μόνοι μας στη χώρα, κατά την προετοιμασία του 2004, όταν έγινε μεγάλη και απρόσεκτη εισαγωγή φτηνών φοινικόδεντρων από την Αίγυπτο, για να διακοσμήσουμε την χώρα εν όψη ολυμπιακών επισκεπτών.

Αν λοιπόν θέλετε να προστατέψετε τους φοίνικες σας ακολουθείσθε τις παρακάτω οδηγίες:

• Εφαρμογή εγκεκριμένων χημικών σκευασμάτων με δραστικές ουσίες για ψεκασμούς κάλυψης σε φύλλα και στεφάνη, ριζοποτίσματος και έγχυσης στον κορμό σε σοβαρά προσβεβλημένους φοίνικες. Η χημική μέθοδος που απαιτεί επαναλήψεις ανά μήνα (από Φλεβάρη έως Νοέμβρη) είναι η πιο οικονομική από όλε,  αλλά η πιο επιβαρυντική για το περιβάλλον.
• Εφαρμογή δεντροχειρουργικής (το κούρεμα που λέγαμε), η οποία συνίσταται στην κοπή όλων των φύλλων και στην αφαίρεση όλου του τμήματος της στεφάνης, αφήνοντας μόνο το κορυφαίο μερίστωμα του φοίνικα (καρδιά). Εφόσον το κορυφαίο μερίστωμα δεν έχει πειραχτεί από τον ρυγχοφόρο, μετά από 2-3 μήνες το δέντρο αναβλαστάνει και δημιουργεί νέα φύλλα. Η μέθοδος απαιτεί εξειδικεύμένο προσωπικό.
• Εφαρμογή βιολογικού σκευάσματος εντομοπαθογόνων νηματωδών, που ψεκάζονται στην περιοχή γύρω από τη στεφάνη. Οι νηματώδεις εισχωρούν στον κορμό και προσβάλλουν τις προνύμφες του ρυγχοφόρου, τις οποίες νεκρώνουν. Η διάρκεια δράσης των νηματωδών είναι 3-4 εβδομάδες από την εφαρμογή. Το κόστος της μεθόδου είναι αρκετό υψηλό και σε αρκετές περιπτώσεις δεν προσφέρει απόλυτη εξασφάλιση.
• Εφαρμογή μαζικής προσέλκυσης και παγίδευση των αρσενικών σκαθαριών με ειδικές παγίδες φερομόνης για μείωση πληθυσμού. Αποτελεί συμπληρωματικό μέτρο.
• Εφαρμογή θεραπείας με τη χρήση συσκευής μικροκυμάτων. Πρόκειται για μία συσκευή η οποία περιβάλλει τη στεφάνη του φοίνικα και εκπέμποντας μικροκύματα εξοντώνει τις προνύμφες. Η μέθοδος έχει πολύ υψηλό κοστολόγιο.