Εν Άνδρω

Αύγουστος 2015, περίπου 5μιση το απόγευμα. Ο ήλιος καίει την Αθήνα και ακόμα και η δροσιά που νιώθεις όταν περνάς με το αμάξι από την Αλεξάνδρας, δεν φτάνει για να μη νιώθεις ασφυκτικά στο κέντρο της πόλης.
Πεδίον του Άρεως. Πιτσιρίκια που παίζουν και πλησιάζουν ρωτώντας τι έχουν μέσα οι τσάντες που κουβαλάμε. Νέοι και μεγαλύτεροι που περιμένουν τι θα γίνει με τη ζωή τους. Είναι οι πρόσφυγες που βρίσκονται εδώ ήδη δυο εβδομάδες.
Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε την εικόνα του "αλλοδαπού" στην Αθήνα. Χρόνια τώρα καταφθάνουν "καραβιές" κατατρεγμένων σε όλη τη χώρα. Όσοι καταφέρουν να γλιτώσουν από επιθέσεις κατά της ζωής τους, από δολοφονίες, από μαστροπεία, από το δουλεμπόριο, από πνιγμό, έχουν να αντιμετωπίσουν τη... ζωή τους εδώ. Περιμένοντας να φύγουν για κάπου αλλού, είναι αναγκασμένοι να υποστούν την ταπείνωση της συλλήβδην αδιαφορίας. Φαντάσου πως είναι να φεύγεις από εκεί που μεγάλωσες και δημιούργησες μια ζωή γιατί δεν μπορείς πια να επιβιώσεις και να προσπαθείς να βρεθείς σε ένα μέρος ώστε να βρεις ένα νόημα να ζεις. Είναι πρόσφυγες, δεν είναι μετανάστες. Πρόσφυγας είναι αυτός που δεν είχε άλλη επιλογή παρά να φύγει από την πατρίδα του. "Ο όρος πρόσφυγας αναφέρεται σε άτομο το οποίο βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής του και έχει δικαιολογημένο φόβο δίωξης εξαιτίας της φυλής, της θρησκείας, της εθνικότητας, της συμμετοχής του σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα ή των πολιτικών του πεποιθήσεων και γι’ αυτό το λόγο δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να επιστρέψει στη χώρα του" (ορισμός της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων) . Δεν ψάχνουν ένα καλύτερο αύριο, αλλά ένα σκέτο αύριο.
Αυτή τη στιγμή οι πρόσφυγες διαμένουν στο Πεδίο του Άρεως, σε σκηνές. Η μοναδική ουσιαστική βοήθεια προέρχεται από το Στέκι των μεταναστών και το Φόρουμ μεταναστών. Τους προσφέρουν φαγητό, νερό, παπούτσια, πάνες, ρούχα. Ύστερα από μια ακόμη δυναμική κινητοποίησή αυτών, μέσω της συνεχούς ενημέρωσης και παραμονής στο χώρο, πολλοί πολίτες φέρνουν πράγματα καθημερινά. Όσον αφορά στην υγεία των προσφύγων; Υπεύθυνοι είναι οι γιατροί της Αυτοοργανωμένης Δομής Υγείας Εξαρχείων. Το ιατρείο τους στεγάζεται σε μια σκηνή και λαμβάνουν ελάχιστη βοήθεια από το ΚΕΕΛΠΝΟ. Αν και απ’ ο, τι μάθαμε στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε στο πεδίο του Άρεως πριν δυο μέρες, η βοήθεια δίνεται αντιστρόφως. Αν δεν υπήρχαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να βοηθήσουν, που θα κατέληγαν όλες αυτές οι οικογένειες και τα παιδιά; Είναι ένα ερώτημα που δε φεύγει από το μυαλό. Κυρίως γιατί η απάντηση έχει δοθεί όλα αυτά τα χρόνια και είναι κάτι παραπάνω από τρομαχτική.

Η βασική απορία έρχεται για το επόμενο πρωί. Πέμπτη ήταν η προγραμματισμένη μεταφορά των προσφύγων στον Ελαιώνα. Δεν έγινε. Αναβλήθηκε για την επόμενη εβδομάδα. Ήδη υπάρχουν κρούσματα φασιστικών επιθέσεων εκφοβισμού σύμφωνα με μαρτυρίες. Την προηγούμενη εβδομάδα, "άγνωστοι" έβαλαν φωτιά στο πάρκο η οποία ευτυχώς κατασβήστηκε. Ήδη κινδυνεύουν σε ένα μέρος που είναι γεμάτο εμπόρους ναρκωτικών. Ήδη κινδυνεύει η υγεία τους καθημερινά. Αναμένουμε όλοι τη συνέχεια, ελπίζοντας και δρώντας ώστε να μην αποσιωπηθεί το ζήτημα όπως τις προηγούμενες χιλιάδες φορές. Δεν ζητούν εργασία, δεν περιμένουν κοινωνική προσαρμογή. Θέλουν μόνο να φύγουν με ασφάλεια, να προστατέψουν ότι τους απέμεινε: τη ζωή και την αξιοπρέπειά τους.
Δεν είναι οι συγκεκριμένοι πρόσφυγες το μείζον ζήτημα. Είναι η μεταχείριση προσφύγων και μεταναστών στον δυτικό κόσμο του 21ου αιώνα, όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα υποτίθεται ότι προστατεύονται από τα συντάγματα. Είναι η κακομεταχείρισή τους σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που απαιτεί άσυλο γι αυτούς αλλά μόνο στα χαρτιά. Το δουλεμπόριο, οι Αμυγδαλέζες και οι βασανισμοί, δεν απέχουν πολύ από την κατάσταση που βιώνουν οι άνθρωποι στο Πεδίο του Άρεως αυτές τις μέρες. Και κάθε αυταπάτη που δείχνει ότι οι εμπόλεμες ζώνες είναι κάτι μακρινό και άγνωστο, είναι πλέον επικίνδυνα αναχρονιστικές.

Δυο πράγματα γυρνούν στο νου αυτές τις ημέρες. Το πρώτο είναι ότι «ο λαός που σκόρπισε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα για να γλιτώσει από τη φτώχεια και τις διώξεις, που έπλυνε όλα τα πιάτα της Αμερικανικής γαστριμαργίας, καθάρισε όλους τους γερμανικούς απόπατους στην γκατερμπάιτερ θητεία του, καταπλακώθηκε στα Βελγικά ορυχεία, μούλιασε στις γαλλικές αλυκές και ανοικοδόμησε όλη την Αυστραλιανή στέπα», σήμερα ακόμη πιστεύει πως για την εξαθλίωσή του φταίνε οι μετανάστες και οι πρόσφυγες. Κι έτσι, μπορεί να ανεχτεί και την μηδαμινή πολιτειακή δράση και αμνηστία. Το δεύτερο είναι οι στίχοι του MC Yinka στον «Χαιρετισμό», ως μια σκέψη- κατάθεση σεβασμού προς όλους αυτούς που εκπατρίζονται αναγκαστικά και αναζητούν εν μέσω τραγικών κακουχιών όλα αυτά που τους ανήκουν ήδη. Αν αυτό είναι το ελάχιστο που μπορεί να προσφερθεί, τουλάχιστον τους δίνει ένα χαμόγελο. «Χαιρετώ με σεβασμό, τον δικό σου αγώνα παίρνω φως και τραγουδώ, την δικιά σου εικόνα».

Όσο όμως κατευνάζουμε τη συνείδηση αρκούμενοι σε αυτό και παραμένουμε άπραγοι και ανεκτικοί στην αδιαφορία, είμαστε συνένοχοι στην αοριστία της τύχης τους. Και της δικής τους και των προηγούμενων και της δικής μας. Για ακόμα μια φορά η επιλογή που έφερε λύση ήταν η αυτοοργάνωση. Όσο όμως τα πράγματα δυσχεραίνουν, είναι απαραίτητη η κρατική λήψη μέτρων για την προστασία αυτών που δεν έχουν άλλη διαφυγή. Γι αυτούς που δικαιούνται ασυλία, για αυτούς που δικαιούνται να παραμείνουν στη χώρα και να βρουν τρόπο να μεταφερθούν αλλού, ζώντας εδώ με τα απαραίτητα –τουλάχιστον-: φαγητό, νερό, στέγη. Στους ασύνορους χάρτες των ανθρώπινων κοινωνιών και όχι των συμφερόντων, όπου όλοι είμαστε ίσοι, είναι, αν μην τι άλλο, απάνθρωπη αυτή η πραγματικότητα.

Θαυμάζετε το Σεφέρη; Πρόσφυγας ήταν που μιά ζωή έκλαιγε το χαμένο χωριό κι η μάνα του σαν την τρελή μάζευε πρόσφυγες Σμυρνιούς στο Πλακιώτικο σπίτι τους. Οι τρόποι του ήταν γαλλικοί, τα ρούχα του εγγλέζικα.
Χάρηκε η μάνα κι η γιαγιά σας τη Λωξάντρα; Προσφυγοπούλα ήταν που την έκαψαν οι Μεγάλες Ιδέες.
Στέκεστε προσοχή στον Εθνικό Ύμνο; Ο Σολωμός που σάς ενέπνευσε έγραφε ιταλικά και τα ελληνικά του στα καπηλειά τα μάζευε και ποτέ δεν ήταν σίγουρος ότι τα έγραφε σωστά.
Καμαρώνετε για συμπατριώτες τού Καβάφη; Φαναριώτης εξ Αιγύπτου ήταν με πρώτη γλώσσα τα αγγλικά.
Ή μήπως έχετε άλλα γούστα λαϊκότερα και μερακλώνετε με Καζαντζίδη (που τραγούδησε την ξενιτιά) ή συγκινείστε με το Τζιβαέρι (που, μην το πω τα ξέρετε για τι θρηνεί κι οδύρεται).
Ή πάτε μήπως πιο παλιά; Είστε άραγε του 'Ο Διγενής ψυχομαχεί' αλλά δεν το σκεφτήκατε πως ο Ακρίτας ήταν από δύο γένη;
Ξένοι είμαστε όλοι, όπου πατάμε άλλοι πάτησαν κι εδώ ειδικά που ζούμε έχουν έρθει κι έχουν φύγει πλήθη.
Ντροπή και αίσχος σας έχω να πω.
Κι αυτά πριν πιάσω τόπους, Σαλονίκη και Τριπολιτσά και τους Νομάδες της Ηπείρου, τα σλαβοχώρια κι αρβανιτοχώρια του Μωριά ή τους ταξιδευτές θαλασσινούς.
Διαβάστε ένα Δημοτικό Τραγούδι για να καταλάβετε.
Και, επειδή είμαι πολύ θυμωμένη απόψε σας παραδίδω σ' ένα λόγο πιο νηφάλιο μα πριν θα σας θυμίσω ένα στίχο που νομίζω δεν προσέξατε. Θυμάστε από της Άρτας το Γεφύρι τι λέει του Πρωτομάστορα η όμορφη γυναίκα;
Σας το αφιερώνω
"....Αλίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας!
Τρεις αδερφάδες ήμαστε κι οι τρεις κακογραμμένες
Η μια 'χτισε το Δούναβη κι η άλλη τον Αφράτη
κι εγώ η πιο στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι....»

Μπορούν να απευθυνθούν σε Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο που έχουν άφθονα τουριστικά καταλύματα και μετά να αναζητήσουν στέγη στις υπόλοιπες Κυκλάδες. Ο δε δήμαρχος, καλά θα κάνει να χρησιμοποιεί χαρακτηρισμούς για τους συμπολίτες του, στην πόλη που ζει και όχι για τους Ανδριώτες!

Θέλω να νοικιάσω 2-3 ακίνητα στα ταξικά αδέρφια μας που απευθύνομαι; έχω μάθει δίνουν καλό ενοίκιο οι μκο και το κράτος.