Πέφτουν οι εκδηλώσεις σαν το χαλάζι…
Του Διαμαντή Μπασαντή
Στιγμιότυπο από την μουσική εκδήλωση στα εγκαίνια του Ιδρύματος Κυδωνιέως
Ο παραπάνω τίτλος - παραλλαγή από παλιά ελληνική ταινία - ταίριαζε σε αυτό στο τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου. Toν σκέφτηκα όταν ο «ταλαιπωρημένος» από τις εκδηλώσεις που έτρεχε να παρακολουθήσει, Γιάννης, με σταμάτησε στην αγορά λέγοντας:
- Μα πώς να τις προλάβω όλες όταν μάλιστα κάποιες είναι και την ίδια ώρα;
- Να επιλέξεις, απάντησα.
Αλλά ο συμπαθέστατος Γιάννης δεν ήθελε να επιλέξει. Θεωρούσε, σαν καλός ανδριώτης, πως έπρεπε να τις παρακολουθήσει όλες. Ή, τουλάχιστον αυτές που το «επίσημο» πρωτόκολλο της Χώρας «επέβαλε».
- Μα αυτές τις μέρες θα γίνουν όλες; Δεν μπορούν να κάνουν μερικές τον Σεπτέμβριο, ρώτησε.
Δυστυχώς δεν μπορούν. Γιατί φίλοι μου από 20 Ιουλίου μέχρι 25 Αυγούστου δεν είναι εποχή για συγκομιδή κηπευτικών στην Άνδρο αλλά εποχή συγκομιδής εκδηλώσεων. Το λέω κι εγώ που τυχαινει να συμμετέχω σε μερικές. Κι αυτό συμβαινει γιατί τότε είναι ο πολύς κόσμος εδώ. Και τότε γίνονται και οι εκδηλώσεις. Με άλλα λόγια είναι η εποχή που «πέφτουν οι εκδηλώσεις σαν το χαλάζι και ο ταλαιπωρημένος ανδριώτης αναστενάζει»…
*****
Γαύριο: από την παρουσίαση του βιβλίου της Μονής Παναχράντου
Πάμε τώρα και στις εκδηλώσεις, Ας ξεκινήσουμε από το Γαύριο όπου ο Φιλοπρόοδος Όμιλος παρουσίασε το βιβλίο με τα δοκίμια για την Μονή Παναχράντου. Κατ’ αρχή εξέπληξε η προσέλευση του κόσμου. Παραπάνω από 100 άνθρωποι μπροστά στο βιβλιοπωλείο «Το Λογάρι» είχαν κλείσει τον δρόμο της παραλίας.
Αυτοί που αποβιβάστηκαν από το τελευταίο καράβι είδαν κι έπαθαν να περάσουν. Έτρεχε το έρμο το λιμενικό να τους ξεμπλέξει. Κάποιοι ρωτάγανε «μα τι συμβαίνει;».
Από τις εισηγήσεις ξεχωρίζει αυτή του πατερα Αέτιου με τις παραπομπές στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του Αμβροσίου Φραντζή όπου εξιστορείται ο ρόλος της Μονής στην Άνδρο κατά την έκρηξη του Αγώνα. Και βεβαίως πρέπει να αναφέρουμε τον επίλογο του πάντα φιλικού και χωρατατζή πατέρα – Ευδόκιμου που κέρδισε το ακροατήριο με την αμεσότητα και τις εύστοχες παρατηρήσεις για τη σχέση της Μονής με την κοινωνία της Άνδρου.
Ο πατήρ - Αέτιος, ο πατήρ Ευδόκιμος και ο Γιάννης Μαμάης στο βήμα
Το θαυμαστό ήταν πως ούτε ένας (ακόμα και από τους όρθιους) δεν έφυγε μέχρι το τέλος, αν και η ώρα της εκδήλωσης, λόγω και της καθυστηρημένης άφιξης του πλοίου, έφτασε να είναι πολύ προχωρημένη.
*****
Πάμε τώρα στη Χωρα και στο «πρωτόκολλο». Επιτυχημένα και με πολύ κόσμο ήταν τα εγκαίνια του Ιδρύματος Κυδωνιέα στην ετήσια έκθεση Πλόες που εφέτος έχει ως θέμα «Πραγματικότητες» (ή επί το αγγλικότερο living real). Είκοσι διαφορετικοί καλλιτέχνες σε έναν χώρο σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν τα νέα ρεύματα και τάσεις του «ρεαλισμού» στην Ελλάδα. Δεν θα σταθούμε στην έκθεση, άλλοι ειδικότεροι θα γράψουν γι’ αυτό. Ας σταθούμε μόνο πως η Άνδρος έχει έναν θεσμό λίαν ενδιαφέροντα χάρη στην κριτικό και ιστορικό Αθηνά Σχινά και τον πρόεδρο του Ιδρύματος Νίκο Σίγαλα.
Η Αθηνά Σχινά και ο Νίκος Σιγάλας στη συνέντευξη Τύπου
Ως προς το gala όπερας! Η κάποτε αστική Άνδρος προσήλθε να ακούσει αποσπάσματα από δημοφιλείς όπερες από την υψίφωνο Λαμπρινή Καρτάση και τον τενόρο Γιάννη Ζωγράφο. Το όλο σκηνικό λίγο παράταιρο. Ευτυχώς που είχε προηγηθεί η Λυρική που έχει πάρει τους δρόμους και τις πλατείες εφέτος και έχει κάνει καλή δουλειά. Ευτυχέστερα που άκουσα πρόπερσι στην πλατεία έξω από το Πάνθεον της Ρώμης «όπερα δρόμου» από εξαιρετικούς και άνεργους νεαρούς τενόρους και υψίφωνους (σχεδόν τα ίδια κομμάτια) μέσα σε ένα μαγικό μεσαιωνικό σκηνικό.
Τώρα η μεταφορά όλου αυτού του δρώμενου στην Άνδρο έχει κάποιες διαφορές. Η «όπερα δρόμου» (ας την πούμε έτσι) προϋποθέτει μια απλότητα. Κι αυτό γιατί η όπερα βγαίνει από τα μεγάλα λυρικά θέατρα και αναζητά το κοινό της εκεί που περπατά και ζει. Αυτό προϋποθέτει την αμεσότητα ώστε το μη εξειδικευμένο κοινό να νιώσει το τραγούδι, να το πλησιάσει και να το ζήσει. Αυτό έκανε η λυρική σκηνή της Ελλάδας. Αυτό έκαναν οι τενόροι και υψίφωνοι στην πλατεία του Πάνθεον στην Ρώμη.
Στην Άνδρο το δρώμενο ήταν και δεν ήταν αντίστοιχο. Οι προστρέχοντες ήταν μεν στον δρόμο (κυριολεκτικά) και ορισμένοι προσήλθαν και με την ανάλογη απλότητα του χώρου. Οι επίσημοι, βέβαια, ήταν στο μπαλκόνι και στην αυλή. Όμως πολλοί που προσήλθαν δεν είχαν αποφορτιστεί από την επισημότητα της κλειστής θεατρικής σκηνής.
Αυτό σήμαινε πως η κάποτε αστική Άνδρος έμοιαζε να θυμάται κάτι από τα παλιά. Και αυτό είχε το γούστο του. Όπως είχε το γούστο του και πως προσήλθαν και αρκετοί απλοί άνθρωποι για την πρωτοτυπία του πράγματος. Μια εκλεκτή φίλη έλεγε: «Που θα τύχει πάλι να ακούσω όπερα στην Άνδρο». Ειλικρινά την χάρηκα.
Πίνακας από την εφετινή έκθεση - Χώρα δεκαετία '30
Ανάμεσα σε αυτούς που πάνε για να δουν τέτοια γεγονότα ξεχώριζαν και μερικοί που πάνε για να τους δουν σε αυτά τα γεγονότα! Δίνουν και αυτοί με την λαμπερά κενή παρουσία τους έναν αέρα ματαιότητας στα δρώμενα ο οποίος βοηθά ώστε να εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα για τη ζωή μας.
Τέλος, χάρηκα πολύ φίλο – μέλος της παλαιότερης κοινωνίας της Άνδρου - που ανηφόριζε χαλαρός προς την εκδήλωση όταν αυτή πλησιάζε στο τέλος της. Με χαιρέτησε λέγοντας: «Πηγαίνοντας για το ταβερνάκι – σαββατόβραδο γαρ - ας περάσω για μια ματιά».
Η αστική Άνδρος εξακολουθεί να υπάρχει μέσα από το χιούμορ της σκέφτηκα…
*****
Τέλος δύο λόγια για την παρουσίαση του φωτογραφικού άλμπουμ των αναμνήσεων της κ. Μ. Καραγάτση από την δεκαετία του ’70 στην Άνδρο. Οι ομιλητές τη εκδήλωσης (Σ, Πετσόπουλος. Λ. Εμπειρίκος, Δ.Ι. Κυρτάτας, Μ. Καραγάτση) περιέγραψαν, καθένας με τον τρόπο του, την αισθητική των φωτογραφιών.
Ο ιστορικός Λεωνιδας Εμπειρίκος και ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος στο βήμα της εκδήλωσης
Ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος στάθηκε αναλυτικά στο γεγονός πως το εν λογω φωτογραφικό άλμπουμ είναι κάτι περισσότερο από απλές αναμνήσεις "μιας αθηναίας που έπληττε στην χειμωνιάτικη Άνδρο στα μέσα της δεκαετίας του '70". Και εξήγησε αυτή τη θέση του εστιάζοντας σε λεπτομέρειες από τις φωτογραφιες. Και ο ιστορικός Λεωνίδας Εμπειρίκος μίλησε θερμά για την ποιητική των φωτογραφιών και την νοσταλγία που αποπνέουν για έναν κόσμο που έφυγε με την έλευση της νέας εποχής.
Ο πρόλογος της κ. Καραγάτση και ο επίλογος του κ. Κυρτάτα (αυτές ήταν και οι παρεμβάσεις τους) μάλλον ξεστρατίζουν και αποπροσανατολίζουν τον αναγνώστη-θεατή από τις φωτογραφίες του άλμπουμ. Γιατί ο μεν πρόλογος χάνεται ανάμεσα σε διάσπαρτες αναφορές κοινωνικής υπεροψίας, ενώ ο επίλογος αναζητεί χωρίς επιτυχία μέλλον στις νοσταλγικές αποτυπώσεις του παρελθόντος.
