Εν Άνδρω

 

"Τί μπορεί να θυμάται μια φλόγα; Α θυμηθεί λίγο λιγότερο απ' ό,τι χρειάζεται, σβήνει· α θυμηθεί λίγο περισσότερο απ' ό,τι χρειάζεται, σβήνει. Να μπορούσε να μας διδάξει, όσο ανάβει, να θυμόμαστε σωστά." - Γιώργος Σεφέρης (Ο κ. Στρατής Θαλασσινός περιγράφει έναν άνθρωπο). 

Ήταν μια γαλήνια νύχτα με πανσέληνο η 23^η Φεβρουαρίου 2016. Πριν 33 χρόνια σαν σήμερα ήταν ένα ανταριασμένο απόβραδο όταν χανόταν το Χρυσή Αυγή στον φουρτουνιασμένο Κάβο Ντόρο. Δύο διαφορετικές στιγμές που η Άνδρος και τα γύρω νησιά και λιμάνια έζησαν πολύ διαφορετικά. Τότε μέσα στην αγωνία και στον θρήνο. Σήμερα μέσα σε περίσκεψη και μνήμη.

Η αγρύπνια και το μνημόσυνο στην Πανάχραντο

Οι ιερείς στην αγρύπνια/μνημόσυνο στο μοναστήρι της Παναχράντου.

Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα ολοκληρώθηκε στις 01:00 το πρωί η αγρύπνια και το μνημόσυνο με λίγα ζεστα λόγια για τους χαμένους ναυτικούς και επιβάτες του ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ στο μοναστήρι της Παναχράντου. Στην μακρά λειτουργία παραβρέθηκαν αρκετοί συγγενείς των αδικοχαμένων ναυτικών. Ήταν εκεί ο γιός του πλοιάρχου Αντώνη Γαρδέλη, ο γιός του καμαρότου Θεοχάρη Σπυριδάκη, ο γιός και η σύζυγος του ναύτη Πολύκαρπου Χορευτή,  η γυναίκα του Περικλή Λαμπρινίδη, συγγενείς του οδηγού Μιχαήλ Κασιδώνη, ο Σίμος Λάβδας από τους ελάχιστους διασωθέντες, ο δήμαρχος και ο έπαρχος Άνδρου, τρεις αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Άνδρου και πολλές δεκάδες κάτοικοι της Άνδρου.

Πρώτος αριστερά στο ψαλτήρι ο γιος του Θεοχάρη Σπυριδάκη.

Στο τέλος της λειτουργίας μέσα σε κλίμα συγκίνησης μίλησαν για το ναυάγιο ο πατέρας Αντώνιος Χορευτής, ο δήμαρχος Άνδρου Θεοδόσης Σουσούδης, ο ηγούμενος της Μονής πατέρας Ευδόκιμος και εκ μέρους του Εν Άνδρω ο διαχειριστής του Διαμαντής Μπασαντής. Ο έπαρχος, αν και εκκληθεί να πει δύο λόγια, δεν μπόρεσε από συγκίνηση. Αρχικά ο πατέρας Αντώνιος Χορευτής έκανε προσκλητήριο των απολεσθέντων με την βοήθεια του δημάρχου. Στη συνέχεια είπε και μερικά λόγια σε ένα εκκλησιαστικό κλίμα. Μετά ο δήμαρχος εμφανώς τρακαρισμένος έκανε μια λιτή αναφορά. Ακολούθησε ο γέροντας Ευδόκιμος θύμισε με τον δικό του τρόπο, λίγες από τις δραματικές στιγμές που έζησε εκείνη τη νύχτα η Άνδρος. Τέλος ο Διαμαντής Μπασαντής ανέφερε το πόσο συγκίνησε το αφιέρωμα για το ναυάγιο σε Άνδρο, Ραφήνα και Κάρυστο. Ιδίως στη Ραφήνα που το θεωρούσαν και δικό τους πλοίο. Και κατέληξε με μια φράση άγνωστου ηλικιωμένου σε ένα κοιμητήριο: «Όσο τους θυμόμαστε θα ζουν. Αν τους ξεχάσουμε θα πεθάνουν».

Το δείπνο μετά το μνημόσυνο, ξημερώματα της 23ης Φεβρουαρίου 2016.

Ο Σίμος Λάβδας, από τους ελάχιστους επιζώντες της μοιραίας νύχτας. Τότε τον έβγαλαν μισοπεθαμένο από την θάλασσα. Τώρα ήταν παρών για να τιμήσει τους χαμένους συναδέλφους και συμπατριώτες του.

Η βραδιά έκλεισε με μνήμη και περίσκεψη, σε ένα ανοιχτό δείπνο στην τραπεζαρία της Μονής στο οποίο, παρά το προχωρημένο της ώρας παραβρέθηκαν περίπου 100 άτομα.

Τρισάγιο και φόρος τιμής του SuperFerryII στον Κάβο Ντόρο 

Πάνω από μια γαλήνια θάλασσα ο πατέρας Αντώνιος ανάγνωσε τα ονόματα των απωλεσθέντων στο ίδιο σημείο του Κάβο Ντόρο, την ίδια μέρα και σχεδόν την ίδια ώρα με αυτή του ναυαγίου. Το πλοίο με μειωμένη ταχύτητα διέσχιζε μια εντελώς διαφορετική θάλασσα. 

Το SuperFerry II, εκτελώντας το απογευματινό δρομολόγιο προς Ραφήνα βρέθηκα γύρω στις 17:05 στο σημείο όπου βυθίστηκε το Χρυσή Αυγή. Στο σημείο εκείνο ο πλοίαρχος Τάσος Τρέσσος έκοψε ταχύτητα και ανήγγειλε προς τους επιβάτες το γεγονός και το τρισάγιο στην βαρδιόλα στην γέφυρα για όλους τους χαμένους του μοιραίου πλοίου. Μετά από αυτή την ανακοίνωση εκατοντάδες επιβάτες που βγήκαν στα πάνω καταστρώματα για να παρακολουθήσουν συγκινημένοι το τρισάγιο και το προσκλητήριο των νεκρών.

Ο καπετάν Τάσος ανακοινώνει το στίγμα του πλοίου και το τρισάγιο....

Σε όλη την διάρκεια της σύντομης τελετής ο κόσμος παρακολουθούσε και συμμετείχε με την σιωπή του στην τελετή μνήμης. Κατά την ολοκλήρωση της τελετής το πλοίο απέτισε φόρο τιμής σφυρίζοντας, ενώ ρίφθηκαν δάφνινα στεφάνια στην μνήμη των χαμένων ναυτικών και επιβατών. Ήταν μια στιγμή βαθιάς συγκίνησης καθώς ακουγόταν το σφύριγμα του σημερινού πλοίου προς το χαμένο πλοίο της γραμμής μιας άλλης εποχής και οι ιερείς έψελναν το "Αιωνία η μνήμη". Πολλοί δάκρυσαν. Το σημερινό πλοίο "χαιρετούσε" το άλλο που κείτεται στο βυθό. Ο καπετάν Τάσος Τρέσσος απέτιε φόρο τιμής στον χαμένο συνάδελφό του Αντώνη Γαρδέλη. Οι δύο στιγμές απείχαν μεταξύ τους 33 χρόνια. Τότε ήταν μια άγρια ανταριασμένη νύχτα σήμερα ήταν ένα ειρηνικό απόβραδο. Πόσο πολύ μπορούν να απέχουν τα πράγματα στη ζωή μερικές φορές; 

Ένα ρίγος διαπέρασε όλους τη στιγμή του σφυρίγματος "χαιρετισμού" του πλοίου καθώς σκέπαζε την ψαλμωδία. Οι εκατοντάδες βουβοί επιβάτες, σε όλα τα κατασρώματα της δεξιάς πλευράς του SuperFerry II θύμιζαν κάτι από χορό αρχαίας τραγωδίας... 

Μέσα στη νηνεμία της σημερινής μέρας εκείνη η τρομερή βραδιά φάνταζε βγαλμένη από εφιάλτη. Ένας ήρεμος και φιλικός Κάβο Ντορός δεν θύμιζε σε τίποτα τις σκληρές σκηνές που έλαβαν χώρα σαν σήμερα πριν 33 χρόνια. Λες και η φύση απέτιε κι αυτή με τον δικό της τρόπο φόρο τιμής δίνοντας απλόχερα γαλήνη και ηρεμία για να μπορέσουν να γίνουν όλα σωστά. Μέσα σε αυτό το σκηνικό κυριάρχησε η περισυλλογή...

Άλλη μια σκηνή του "χορού αρχαίας τραγωδίας", ενός ρόλου που ανέλαβαν μόνοι τους οι εκατοντάδες βουβοί επιβάτες, απλώνοντας σε όλη την δεξιά πλευρά του πλοίου... 

Μακριά η Κάρυστος γλυκιά και θωπευτική. Τίποτα δεν θύμιζε εκείνη την άγρια νύχτα που έζησε η κόρη του μάγειρα Σωκράτη Καπόλα, η οποία έβλεπε με οδύνη και σπαραγμό από την Κάρυστο το πλοίο που ήταν μέσα ο πατέρας της να φλέγεται, να αναποδογυρίζει και να βουλιάζει.

Κλείνουμε εδώ την περιγραφή της 23ης Φεβρουαρίου 2016 που ξεκίνησε από την παραμονή με αγρυπνία και με λιγα ζεστά λόγια στο ξημέρωμα της επετειακής μέρας ψηλά στο μοναστήρι της Παναχράντου στην Άνδρο για να καταλήξει στο τρισάγιο μνήμης και στον φόρο τιμής στον γαλήνιο Κάβο Ντόρο με το σύντομο σημείωμα της κόρης του χαμένου αρχιμάγειρα:

«Γεια σας Είμαι η κόρη του μάγειρα από την Κάρυστο Σωκράτη Καπόλα.... Δεν ήρθα ποτέ στο μνημόσυνο, που κάνετε κάθε χρόνο, αν και καλέστηκα, γιατί δεν μπαίνω πια από τότε στο καράβι.... Βλέπετε εγώ είδα από το λιμεναρχείο της Καρύστου με κιάλια. .. Όλα... ακόμα και την ώρα που το πλοίο γύρισε ανάποδα... Αυτά... Δεν έμαθα ποτέ αν είδε που βρισκόταν ο αγαπημένος μου, ο λατρευτός μου πατέρας».

"Εν Άνδρω"