Ιστορίες για ψαράδες και ψάρια
Συχνά όταν ταξιδεύει κανείς από Άνδρο για Ραφήνα με μπουνάτσα και είναι βράδυ βλέπει πλήθος αλιευτικά σε μια γραμμή με τα φώτα αναμμένα σε σειρά να ψαρεύουν στο Νότιο Ευβοϊκό. Είναι ο στόλος των αλιευτικών του Ευβοϊκού που πολλές φορές μερικά από αυτά καταλήγουν την μέρα στο λιμάνι της Ραφήνας. Μερικά ακόμα ξύλινα. Τα περισσότερα σιδερένια. Τα βλέπεις όλα μαζί δεμένα το ένα δίπλα στο άλλο όπως και στη θάλασσα που απλώνουν πάλι το ένα κοντά στο άλλο στις νυχτερινές πλεύσεις τους ψαρεύοντας για τον επιούσιον.
Οι καπεταναίοι/ιδιοκτήτες Έλληνες, Από όλο το Νότιο Ευβοϊκό. Καμιά φορά και από πιο πέρα. Τα πληρώματα Αιγύπτιοι, που έχουν "ξεχαστεί" χρόνια πολλά στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι μπορεί 10 ή και 20 χρόνια. Δουλεύουν αρκετούς μήνες τον χρόνο. Όταν ο καιρός το επιτρέπει ψαρεύουν. Ταξιδεύουν και ψαρεύουν. Ακολουθούν τα μεγάλα περάσματα των ψαριών. Κι ο Νότιος Ευβοϊκός στην περιοχή λίγο έξω από την Ραφήνα μέχρι τους Πεταλιούς είναι πέρασμα. Και τι πέρασμα; Από τα καλά. Γι΄αυτό και βλέπουμε πολλά από αυτά τα βράδια που τα πλοία της γραμμής μας γυρίζουν στη Ραφήνα.
Κάποια από τα νυχτερινά αλιευτικά το πρωί πιάνουν Ραφήνα. Το πλήρωμα πακετάρει την ψαριά της νύχτας, ετοιμάζει τα αλιευτικά σύνεργα της επόμενης βραδιάς και ξεκουράζεται από το νυχτοκάματο. Τα ψάρια πακετάρονται σε κουτιά από φελιζόλ μαζί με πάγο για να διατηρηθούν φρέσκα μέχρι τα σημεία πώλησης. Που όμως δεν είναι η Ραφήνα! Λίγα από τα ψαράδικα της Ραφήνας αγοράζουν από τα ψαράδικα που βλέπουμε δεμένα στο λιμάνι. Τα περισσότερα από αυτά δίνουν τα ψάρια τους στην Χαλκίδα. Αυτή είναι το κέντρο του Ευβοϊκού. Με αυτήν δουλεύουν.
Ένα ή δύο ψαράδικα της Ραφήνας αγοράζουν ψάρια από τα αλιευτικά από ψαράδες της Ραφήνας ή καμιά φορά και από αυτά που βλέπουμε κάποιες μέρες στη Ραφήνα. Στους κατοίκους της περιοχής και σε πολλούς Ανδριώτες είναι γνωστά αυτά τα ψαράδικα που έχουν ψάρι της περιοχής και τα προτιμούν. Είναι σα να λέμε: "ψάρι από τον τόπο σου"! Από την θάλασσα σου εν προκειμένω.
Τα ψαράδικα της Ραφήνας παλιά ήταν συνδεδεμένα άμεσα με τα αλιευτικά της περιοχής. Όμως η Ραφήνα μεγάλωσε. Τα πλοία της γραμμής πολλαπλασιάστηκαν. Οι επιβάτες των νησιών επίσης. Τα αλιευτικά της Ραφήνας λιγόστεψαν. Και τα ψαράδικα της περιοχής - όσα απέμειναν - διασυνδέθηκαν με την Αθήνα για να έχουν ψάρι συνέχεια. Και κάπως έτσι βλέπουμε και αλιευτικά και ψαράδικα στη Ραφήνα. Μόνο που πια είναι λίγα και τα δύο. Όλα αυτά τα μεγάλα, φρέσκα και ωραία ψάρια ταξιδεύουν για να έρθουν στην κάποτε ψαρομάνα Ραφήνα από Αθήνα! Τα καβουράκια και οι σπάροι που τραγούδησε κάποτε ο Τσιτσάνης και η διάσημη καβουρίνα της Ραφήνας είναι πλέον από αλλού!...
Από όπου κι αν είναι, είναι τακτικά και ωραία στα κουτιά τους. Φρέσκα. Σχεδόν ζωντανά θα έλεγε κανείς. Από αυτά ψωνίζουν οι περισσότεροι. Όμως το ερώτημα - μιας και μιλάμε για "ψάρι από τον τόπο σου" - τι ψάρια βγάζει ο Νότιος Ευβοϊκός τον οποίο διασχίζουμε όλοι μας επί δεκαετίες βλέποντας τα αλιευτικά μέσα στη νύχτα να ψαρεύουν με την μπουνάτσα και τη μέρα στο λιμάνι της Ραφήνας. Η απάντηση: σχεδόν τα πάντα. "Μέχρι και χέλια" εξηγεί ένας χαμογελαστός Αιγύπτιος πλήρωμα εδώ και πολλά χρόνια σε ένα από τα παραπάνω αλιευτικά. "Και οι ψαριές όταν πετυχαίνουμε είναι μεγάλες, ένας ή και δύο τόνοι ψάρια. Όμως πολλές φορές βγαίνουμε και πιάνουμε λίγα ή καμιά φορά (υπάρχουν κι αυτά) σχεδόν τίποτα. Και φυσικά δεν ψαρεύουμε με φουρτούνα. Άρα η δουλειά αυτή έχει τα πάνω της, έχει και τα κάτω της" εξηγεί φιλοτίμως ο χαμογελαστός Χασάν από την Αίγυπτο.
Μερικοί από τους Αιγύπτιους των αλιευτικών ήταν ψαράδες κάποτε στον Νείλο ή στην Αλεξάνδρεια. Πολλοί όχι. Ήρθαν ο ένας με τον άλλο και βρέθηκαν μαζί με τους Έλληνες ιδιοκτήτες/καπεταναίους των καϊκιών να ψαρεύουν εδώ και πολλά χρόνια στο Νότιο Ευβοϊκό και αλλού. Και κάποια από τα ψάρια τους να καταλήγουν ίσως μερικές φορές και στη Ραφήνα.
"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"
