Εν Άνδρω

 

Χρήμα και τιμή ηλεκτρικού σε κούρσα ανόδου χωρίς τέλος

Το 2017 ο τότε Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης περιέγραφε το «όφελος των καταναλωτών από την λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας» την έναρξη λειτουργίας του οποίου μετέθετε για το 2019. Το Χρηματιστήριο Ενέργειας που επέβαλε η Ε.Ε. λειτούργησε τελικά το 2019 και ήταν το πρώτο βήμα προς τις συνεχείς αναπροσαρμογές στις τιμές της ενέργειας. Το επόμενο και περισσότερο κρίσιμο βήμα ήταν η ρήτρα αναπροσαρμογής του ρεύματος, που όσο οι τιμές της ενέργειας ήταν χαμηλές και οι διακυμάνσεις ήταν ελάχιστες η επίδραση της ήταν μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη.

Όταν με την έξοδο από την πανδημία ο κόσμος πήρε εμπρός και άρχισε να κινείται η ενέργεια πήρε την πάνω βόλτα στο χρηματιστήριο και η ρήτρα αναπροσαρμογής από τα ελάχιστα σκαρφάλωσε στα μέγιστα. Κι εκεί που θεωρητικά, όπως είχε πει ο Γ. Σταθάκης, θα λειτουργούσε υπέρ του καταναλωτή άρχισε να λειτουργεί υπέρ των παραγωγών του ρεύματος. Και να λεηλατεί ακόμη και τον συνταξιούχο ή τον επαγγελματία. Για να καταλάβετε μιλώντας με επιχείρηση μπαρ/καφετέρια στην Άνδρο μάς έλεγε πως από 4.000 ευρώ ρεύμα την μια περίοδο πήγε στα 12.000 ευρώ την άλλη περίοδο!!! 

Ήδη εκατοντάδες είναι οι ενάγοντες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, που σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, "αναμένεται να προσχωρήσουν στη συλλογική αγωγή κατά των παρόχων ενέργειας για την τερατώδη ρήτρα αναπροσαρμογής και τις αθέμιτες πρακτικές που ανεβάζουν τους λογαριασμούς στη στρατόσφαιρα".

"Είκοσι πάροχοι ρεύματος, που εδώ και μήνες έχουν φέρει εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά σε απόγνωση με τις ιλιγγιώδεις χρεώσεις στους λογαριασμούς, σε λίγες εβδομάδες αναμένεται να βρεθούν μπροστά σε μια ογκώδη συλλογική αγωγή. Ογκώδη και ως προς το περιεχόμενό της, καθώς θα καταλογίζει πλήθος παραβιάσεων της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή, και ως προς τον αριθμό των εναγόντων που αναμένεται να αποτελέσει ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα...

Κατά τα ρεπορτάζ "η περίφημη ρήτρα αναπροσαρμογής ήταν ένα… τέρας εν υπνώσει κρυμμένο στα ψιλά γράμματα των συμβολαίων, αλλά από το περασμένο φθινόπωρο άρχισε σταδιακά να δείχνει τα δόντια της στους καταναλωτές με τριπλάσιες και τετραπλάσιες χρεώσεις, που ακολουθούσαν την αλματώδη αύξηση στη χονδρική τιμή ρεύματος όπως διαμορφωνόταν στο χρηματιστήριο ενέργειας. Η ΔΕΗ προσχώρησε στο «κλαμπ» της ρήτρας από το περασμένο καλοκαίρι αιφνιδιάζοντας εκατομμύρια καταναλωτές που μόλις τώρα, στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς του βαρύ χειμώνα, αντιλαμβάνονται την ασύλληπτη επιβάρυνση, από την οποία η κρατική επιδότηση καλύπτει λιγότερο από το 30% και μόνο στις χαμηλές καταναλώσεις.

Οι ιδιώτες πάροχοι από την άλλη πλευρά ανέβηκαν… πίστα στις αθέμιτες πρακτικές, μετατρέποντας μονομερώς σχετικά φτηνά και διαφημισμένα προγράμματα σταθερής τιμολόγησης σε κυμαινόμενα, δηλαδή με ρήτρα αναπροσαρμογής (βλέπε «Εφ.Συν.» 12/3/2022, «Σταθερά τιμολόγια… αστάθειας»). Οι καταγγελίες που φτάνουν στην (κατά συνθήκη αρμόδια) Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας είναι χιλιάδες, αλλά η ανεξάρτητη αρχή περιορίζεται στον ρόλο του διεκπεραιωτή παραπόνων περιμένοντας «ικανό πλήθος καταγγελιών» για να παρέμβει, ενώ τα σαφέστατα πορίσματα του Συνήγορου του Καταναλωτή που δικαιώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις απλώς… αρχειοθετούνται."

Ο μαθηματικός τύπος της ρήτρας του αίσχους

Η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο πήρε είδηση πολύ αργά και αφού ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, που με τις αλλεπάλληλες κυρώσεις "κατά της Ρωσίας" εκτόξευσε τις τιμές ενέργειας στην ευρωπαϊκή στρατόσφαιρα και τον πληθωρισμό στην Ε.Ε. στον ουρανό. Άλλες 5-6 κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η ήδη διαφωνούσα και πελαγοδρομούσα Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναζητά ενέργεια και δεν θα μπορεί να την πληρώσει όταν την βρίσκει. Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμιο δεν μπορούν οι κράτοι-παραγωγοί των πρώτων υλών της ενέργειας να αποκοπούν από τα κράτη-καταναλωτές να αποκοπούν χωρίς τεράστιες συνέπειες στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Πόλεμος, κυρώσεις, ενάργεια, έχουν γίνει ένα κουβάρι. Και στη μέση η ρήτρα αναπροσαρμογής η κρίσιμη παράμετρος διάλυσης νοικοκυριών και επαγγελματιών.

Με αυτά τα δεδομένα είναι μονόδρομος οι νομικές προσφυγές νοικοκυριών και επιχειρήσεων που είναι αδύνατο να ξεπληρώσουν τις υπέρογκες και γκρίζες χρεώσεις ρεύματος. Και η συλλογική αγωγή είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα που φιλοδοξεί να κλονίσει το ενεργειακό καζίνο και τη σαθρή νομική βάση στην οποία οικοδομήθηκε. Κεντρικό της αίτημα θα είναι προφανώς η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής από τα συμβόλαια παροχής ρεύματος.

 

Τι θα απαντούσε η συλλογική αγωγή στο επιχείρημα των παρόχων ότι έχουν μεσολαβήσει απρόβλεπτα γεγονότα, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η πανδημία ή ο πληθωρισμός; «Στην πραγματικότητα η επίκλησή τους αποδυναμώνει τη θέση των εταιρειών» λέει ο κ. Καλτσάς. «Διότι ακριβώς ο νόμος απαιτεί αυτή η μεταβολή των περιστατικών να οφείλεται σε λόγους έκτακτους και απρόβλεπτους, όπως π.χ. θεομηνίες, πόλεμοι, πανδημία, σεισμοί, μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος. Χιλιάδες νοικοκυριά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, ενώ εκατοντάδες επιχειρήσεις κινδυνεύουν με λουκέτο. Ως εκ τούτου η εκτεταμένη διατάραξη της αρχικής οικονομικής ισορροπίας επιβάλλει όχι απλώς τη λύση των συμβάσεων αυτών, αλλά και να αποδώσουν στους καταναλωτές οι εταιρείες όσα απέκτησαν από αιτία ουσιαστικά μη νόμιμη».