H ποίηση και το ελληνικό τραγούδι: μια ιστορία και μια διαδρομή μοναδική στον κόσμο
(Διαμαντής Μπασαντής, “Η Ποίηση στο Ελληνικό Τραγούδι”, εκδόσεις Γαβριηλίδης, σελ. 120, Αθήνα 2017)
ΕΡΩΤΗΜΑ: Πως έγινε και οι έλληνες τραγούδησαν για χρόνια ποιητές όπως ο Γκάτσος, ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Ρίτσος, ο Νερούδα, ο Καββαδίας και τόσοι άλλοι;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Χάρη στη μουσική ιδιοφυία του Μάνου Χατζηδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτοί ήταν που ξεκίνησαν την μεγάλη διαδρομή του "έντεχνου τραγουδιού" μεταπολεμικά. Ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις που έκανε τα πρώτα βήματα του ελληνικού τραγουδιού προς την μεγάλη ποίηση και ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης που έκανε τα μεγάλα άλματα γράφοντας πλήθος σπουδαίων έργων του πάνω σε ποιήματα των κορυφαίων ελλήνων ποιητών του 20ου αιώνα.
ΕΡΩΤΗΜΑ: Πως συνέβη η απίστευτη συνάντηση της μεγάλης ποίησης με τα μεγάλα ακροατήρια στην Ελλάδα, κάτι που δεν είχε συμβεί ποτέ πριν στον κόσμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ήταν η έκρηξη της μαζικής επικοινωνίας μιας εποχής (LP, ραδιόφωνο, κινηματογράφος) που έδωσε την δυνατότητα το έργο των δύο μεγάλων δημιουργών να αναπαραχθεί μαζικά και να «ταξιδέψει» παντού. Η διαδρομή του έντεχνου ήταν εξ αρχής συνδεδεμένη κυρίως με τα LP. Στους δισκους αποτυπώθηκε η μουσική ιδιοφυία του Μάνου Χατζηδάκης και του Μίκη Θεοδωράκη. Και μέσα από τους δίσκους δημιούργησαν και την μεγάλη σχολή του εντέχνου στην Ελλάδα την οποία ακολούθησαν οι σημαντικότεροι νεώτεροι δημιουργοί (Ξαρχάκος, Μούτσης, Μαρκόπουλος, Λεοντής, Λοΐζος, Μικρούτσικος, κλπ).
Αλλά ήταν και οι έλληνες που ανταποκρίθηκαν στο μουσικό κάλεσμα των σπουδαίων αυτών τραγουδιών καταφέρνωντας να γεφυρώσουν το χάσμα που υπήρχε με την μεγάλη ποίηση. Αυτό το γεφύρωμα συνέβη γιατί όπως είπε κάποτε ο Θεοδωράκης "ο κόσμος δεν ακούει με τα αυτιά του, ακούει με την φαντασία του"! Και οι έλληνες βρέθηκαν να ακούνε για χρόνια ποίηση σε δίσκους βινυλίου «με την φαντασία τους» και να την τραγουδούν σε μεγάλες συναυλίες για πολλά χρόνια.
Από το 1960 μέχρι το 1985 ο Θεοδωράκης και ο Χατζιδάκις δημιουργούν τραγούδια που αγαπήθηκαν από τη νεολαία της εποχής και πέρασαν και στο μεγάλο ελληνικό ακροατήριο Και μετά ήταν οι μεγάλες διεθνείς διαδρομές και των δύο και εξάπλωσαν τα τραγούδια και την ποίηση της Ελλάδας στον κόσμο.
Το «έντεχνο» με την ποιητική που έφερε στο προσκήνιο και με την σπουδαία μουσική του άλλαξε το τραγούδι. Με την μαζικλη διάδοση του άλλαξε τον τόπο. Ποίηση και τραγούδι άλλαξαν τους ανθρώπους. Άλλαξαν ακόμα και την αντίληψη που είχαμε για τους εαυτούς μας. Άλλα πιστεύαμε για τους Έλληνες και την Ελλάδα πριν το Άξιον Εστί, τον Ζορμπά, τον Επιτάφιο, την Τζοκόντα, το Αμέρικα-Αμέρικα κλπ. Και άλλα μετά. Και βεβαίως ήταν το έντεχνο τραγούδι του Μίκη και του Μάνου που μεταξύ 1960 και 1985 αναδείχθηκε σε κορυφαία αναφορά του ελληνικού πολιτισμού κατά τον 20ο αιώνα.
Σημείωση: Το βιβλίο «Η Ποίηση στο Ελληνικό Τραγούδι» του Διαμαντή Μπασαντή αρχικά γράφτηκε ως ανακοίνωση στο 2ο Συνέδριο Ελληνικού Πολιτισμού στο πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας.Στη συνέχεια προστέθηκαν αρκετά στοιχεία για τις απαρχές της «ακουστικής εποχής» στον κόσμο και την διασταύρωση ποίησης και μουσικής στο ελληνικό τραγούδι του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Μετά αναπτύχθηκε η μελέτη ως μονογραφία με άξονα αναφοράς την δημιουργία του «έντεχνου τραγουδιού» και της σπουδαίας διαδρομής του στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι το 1985 και στη συνέχεια μέχρι τις μέρες μας.
