Πάσχα στην Αμοργό: ο "επιταφιος των ψαράδων", ο Γκάτσος, η Χοζοβιότισα, το απέραντο μπλε
Αμοργός: η Παναγιά η Χοζοβιότισα
Αμοργός: το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων. Ένας βράχος ριγμένος στο γαλάζιο πέλαγος. Ένα νησί που αναζητά την μοίρα του στα κύματα του Αιγαίου. Αμοργός: ένα νησί που φέρνει στο νου δύο μεγάλες καλλιτεχνικές δημιουργίες. Την διάσημη και πρωτοποριακή ποιητική συλλογή του μεγάλου στιχουργού και ποιητή της γενιάς του ’30 Νίκου Γκάτσου και το υπέροχο γαλλικό φιλμ “LeGrandBlue” (το μεγάλο μπλε), που στα ελληνικά αποδόθηκε: Το Απέραντο Γαλάζιο.
Αμοργός και Άνδρος στα δύο άκρα ενός μαγικού συμπλέγματος νησιών που λέγονται Κυκλάδες ή όπως έγραψε ο μέγας Ανδριώτης ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος το 1934: «Άσπροι μου τοίχοι του σουβά/ Και κύματα λευκά του αρχιπελάγους/ Βράχια και σύδεντρα νησιά/ Που λέγεστε ΚΥΚΛΑΔΕΣ…»
Στις Κυκλάδες λοιπόν το Πάσχα είναι διαφορετικό από καθε άλλο μέρος. Το θέλει η μεγάλη θαλασσινή παράδοση. Το θέλει η ιστορία. Το θέλουν οι άνθρωποι. Σε αυτά τα βράχια και σύδεντρα νησιά που λέγονται Κυκλάδες, που έτυχε η μοίρα να μας ορίσει και να την ορίσουμε, ζούμε την μεγάλη περιπέτεια της ζωής. Μια περιπέτεια κοινή για όλους, αλλά και συνάμα ξεχωριστή για κάθε βράχο και σύδεντρο.
Είδαμε αναλυτικά το Πάσχα του 2018 στην Άνδρο. Μένει η Ανάσταση. Ας ρίξουμε μια ματιά με την βοήθεια φίλου και συνεργάτη του Εν Άνδρω και στην μακρινή – μα τόσο κοντινή στην καρδιά μας – Αμοργό. Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρίκου ας δει για μια στιγμή το Πάσχα στην Αμοργό του Νίκου Γκάτσου.
Και μια λεπτομέρεια. Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρίκου ήταν πραγματικότητα που την έζησε και όνειρο με το οποίο ταξίδεψε. Η Αμοργός του Νίκου Γκάτσου ήταν μόνο ένα όνειρο με το οποίο ταξίδεψε ο σπουδαίος αυτός ορεσίβιος από την Αρκαδία. Ο Γκάτσος δεν πήγε ποτέ στην Αμοργό που αποθανάτισε στον τίτλο της μιας και μοναδικής συλλογής του.
ΚΑΤΑΠΩΛΑ ΑΜΟΡΓΟΥ: Ο «ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΩΝ ΨΑΡΑΔΩΝ»
Το έθιμο του «θαλασσινού Επιταφίου» πηγαίνει πολύ πίσω στον χρόνο στο λιμανι, τα Κατάπωλα της Αμοργού. Το ψάρεμα ήταν και παραμένει σταθερή απασχόληση σε αυτό τον ακρογωνιαίο βράχο των νησιών που τα είπανε Κυκλάδες. Και ο Επιτάφιος των ψαράδων ήταν αναφορά και ελπίδα τους.
Εκεί να διατρέχει την παραλία δίπλα στη θάλασσα. Κι αυτοί από κοντά με τις βάρκες τους, τις μνήμες τους, τις προσευχές τους. Ξεχασμένοι από όλους. Όχι ακριβώς τα πλοία της γραμμής ήταν ο δρόμος τους προς τον έξω κόσμο. Κι ανάμεσα σε αυτά και ο θρυλικός Σκοπελίτης που βρέθηκε το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στο λιμάνι να περιμένει κι αυτός στον μικρό καταπέλτη του τον «Επιτάφιο των ψαράδων».
Πολλές και πολύχρωμες οι φωτογραφίες του φίλου και συνεργάτη μας από τα Κατάπωλα και τον «Επιτάφιο των ψαράδων» όπως τον ονομάσαμε εμείς βλέποντας τις υπέροχες σκηνές που μας έστειλε. Για την ακρίβεια είναι ο Επιτάφιος της εκκλησίας του Αγιου Γεωργίου.
Το εντυπωσιακό είναι πως στην περιφορά του γύρω από το λιμάνι ακολουθούν την περιφορά του όλα τα καΐκια του χωριού. Και η κατάληξη ακόμα πιο εντυπωσιακή όταν ο Επιτάφιος μπήκε στο πλοίο "Σκοπελίτης" που είναι το αγαπημένο βαπόρι των Μικρών Κυκλάδων, στις οποίες ταξιδεύει με όλους τους καιρούς χειμώνα-καλοκαίρι.
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΟΖΟΒΙΟΤΙΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΡΑΝΤΟ ΜΠΛΕ
Η παραλία που γυρίστηκε η διάσημη γαλλική ταινία «Το Απέραντο Γαλάζιο» (Le Grand Blue) λέγεται Αγία Άννα. Λίγο πιο πέρα είναι το ξακουστό μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιότισας.
Για να φτάσεις στο μοναστήρι - που είναι χωμένο μέσα στον βράχο - πρέπει να ανέβεις 200 σκαλιά! Τόσα μέτρησε ο φίλος και συνεργάτης μας! Και μόνο η φωτογραφία του αρκεί να σε εντυπωσιάσει. Όπως σε εντυπωσιάζει και η εξαιρετική εικόνα της Παναγίας από ψηφιδωτό μέσα στον βράχο.
Λίγο πιο κάτω το «απέραντο μπλε» μιας και κοιτώντας από ψηλά και σχεδόν κάθετα την θάλασσα το απέραντο γαλάζιο και μπλε κυριαρχεί παντού έτσι ώσπου στο τέλος γίνεσαι ένα μαζί της. Όπως έγιναν ένα μαζί της τα δύο αγόρια, ο Ζακ Μαγιόλ και ο Έντζο Μολινάρι που οι Γάλλοι έβαλαν στην ταινία τους να μεγαλώνουν μαζί εκεί στη δεκαετία του 1960 και να συναγωνίζονται στην κατάδυση.
Και αυτός ο συναγωνισμός μεταφέρθηκε αργότερα και στη δεκαετία του 1980. Και στο τέλος - της υπέροχης και δραματικής ταινίας που έκανε την Αμοργό διάσημη σε όλο τον κόσμο - χάνονται και οι δύο μέσα στο απέραντο σκοτεινό μπλε του βυθού...
«ΕΝ ΑΝΔΡΩ»
