Εν Άνδρω

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ: ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

Επιτάφιος Γιάννη Ρίτσου σε μουσική Θεοδωράκη. Γρηγόρης Μπιθικώτσης - Μανώλης Χιώτης 1959.

Ως φόρο τιμής στον μέγιστο καλλιτέχνη, δημιουργό, στοχαστή και αγωνιστή Μίκη Θεοδωράκη παρουσιάζουμε εδώ σπάνιο ιστορικό υλικό από την μελέτη μας Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ που εκδόθηκε βιβλίο από τον αείμνηστο φίλο και εκδότη Σάμη Γαβριηλίδη το Δεκέμβριο του 2017 κι έτυχε εξαιρετικής υποδοχής. Ήταν μια αναφορά στα ορόσημα του Ελληνικού Πολιτισμού: τον Μίκη και τον Μάνο. Και μια στοχαστική αναφορά στο έργο ενός δημιουργού που χάραξε ανεξίτηλα την Ελλάδα και την γενιά της μεταπολίτευσης.

Οι τρεις μεγάλοι έλληνες ποιητές (Ρίτσος, Σεφέρης, Ελύτης) που μελοποίησεμε πάθος ο Θεοδωράκης.

Μια αναφορά στον σπουδαίο στοχαστή και μοναδικό καλλιτέχνη της γενιάς του '50 που ανέδειξε με τον δικό του απαράμιλλο τρόπο την σπουδαία ποίηση της γενιάς του '30 και έδωσε μουσική ζωή σε δύο Νόμπελ ποίησης και σε δύο βραβεία Λένιν που πήρε η Ελλάδα.  

Από τις πρώτες συναυλίες του Θεοδωράκη στην Ελλάδα όταν άνοιγε τις φτερούγες του η πόιηση και το έντεχνο τραγούδι - Μάρτιος 1961.

Οι δύο εκδοχές του ίδιου έργου.

  Και ο Επιτάφιος του Θεοδωράκη σε ενορχήστρωση Χατζιδάκι με τη Νανά Μούσχουρη. Εξώφυλλο Γιάννης Μόραλης.

 

 

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ: Εξώφυλλο δίσκου Γιάννης Τσαρούχης... 

Το Άξιον Εστί γράφτηκε στην Αθήνα και στο Παρίσι, από την άνοιξη τού 1960 έως τον Δεκέμβριο τού 1963. Ηχογραφήθηκε πρώτη φορά το 1964 με την φωνή τού Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Μάνο Κατράκη, τον Θόδωρο Δημίτριεφ και την χορωδία της Θάλειας Βυζαντίου. Το βασικό του επιχείρημα, ήταν μια φράση: "Ο κόσμος δεν ακούει με τα αυτιά του, ακούει με την φαντασία του". Και διηγείται ο ίδιος το ακόλουθο περιστατικό:

- "Ήταν φθινόπωρο του 1964 και βρισκόταν στις Σέρρες για συναυλία. Μπροστά σε ένα κατάστημα δίσκων βλέπει αρκετό κόσμο να περιμένει σχηματίζοντας ουρά. Πλησιάζει και ρωτάει έναν από εκείνους που περίμεναν, ο οποίος μάλιστα φαινόταν αγρότης-Τι περιμένεις πατριώτη, στην ουρά να αγοράσεις;

- Με έστειλαν από το χωριό μου στις Σέρρες να αγοράσω το Άξιον Εστί, που μάθαμε ότι σήμερα θα έρθει στην πόλη.

Τότε σκέφτηκα, άραγε υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό να κάνεις στη ζωή σου; Μήπως αυτό είναι η κορυφή;" 

"Εν αρχή ήν ο λόγος"... Χειρόγραφο του ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ για το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ  

 

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥΖΟΡΜΠΑ: η παγκόσμια επιτυχία του ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ από την ομώνυμη ταινία με τον Άντονυ Κουήν  που σφράγισε τον Ελληνικό Μουσικό Πολιτισμό του 20ου αιώνα.

Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν Θεοδωράκης- Φαραντούρη. Ύμνος σπαρακτικός στο ολοκαύτωμα του Εβραίων κατά τον Β' Παγκ. Πόλεμο. Ακούγεται μέχρι σήμερα από το Ισραήλ μέχρι την Γερμανία, από την Αμερική μέχρι την Ρωσία...

 

Παρουσίαση του βιβλίου Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ με κύρια αναφορά τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - 30 Μαρτίου 2018 

Η 20ετια 1960-1980 ανέδειξε το ελληνικό έντεχνο λαϊκό τραγούδι και αυτό με τη σειρά του έμαθε μια ολόκληρη κοινωνία να ακούει και να τραγουδά σημαντικότατους νεωτερικούς ποιητές και μεγάλους στιχουργούς. Ο άνθρωπος που συνέβαλε τα μέγιστα σε αυτή την εξέλιξη ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης. Με μουσική γνώση, τόλμη, ταλέντο και φαντασία, αλλά  και με την πολυσχιδή δράση του έφερε στο προσκήνιο την ποίηση και τους ποιητές δημιουργώντας ένα έντεχνο τραγούδι που γρήγορά έγινε κτήμα ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων. 

Το έργο του Θεοδωράκη εξαπλώθηκε με απίστευτη ταχύτητα στην Ελλάδα και στη συνέχεια και πολύ πέρα από τα σύνορά της χώρας. Ήταν μια πολιτιστική επανάσταση που «σάρωσε» κάθε προηγούμενο και άνοιξε νέους μουσικούς δρόμους για πολλούς συνθέτες που ακολούθησαν αυτές τις νέες διαδρομές. Για την μουσική παρουσία του και την πολυσχιδή δράση του και για την μεγάλη μουσική του προσφορά ο συνθέτης τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν το 1983. 

Παρουσίαση του βιβλίου Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ για τον Μίκη Θεοδωράκη στην εφημερίδα ΑΥΓΗ - 6 Μαρτίου 2018 

Με τις μαζικές συναυλίες και την πλούσια δισκογραφία απελευθερώνεται και το ραδιόφωνο.  Όμως όσο γρήγορα απελευθερώθηκε τόσο γρήγορα περιορίζεται από την τηλεόραση. Ένα σημαντικό μέρος της έντεχνης μουσικής περνά στο νεότερο και ανερχόμενο μέσο. 

Τους δρόμους που άνοιξε ο Θεοδωράκης ακολούθησαν από την αρχή μια πλειάδα νεώτερων ελλήνων δημιουργών που κάποιοι ξεκίνησαν στη δεκαετία του 1960 και άλλοι στη δεκαετία του 1970 (Χ. Λεοντής, Ν. Μαμαγκάκης, Γ. Μαρκόπουλος, Σ. Ξαρχάκος, Μ. Λοΐζος, Δ. Μούτσης, Γ. Σπανός, Μ. Πλέσσας, Ν. Μαυρουδής,  Λ. Κόκοτος, Θ. Μικρούτσικος, Μ. Τόκας, κ. ά.). Δημιουργήθηκε έτσι ένα ολόκληρο μουσικό ρεύμα, το οποίο επικράτησε στη δεκαετία του 1960 και κυριάρχησε πλήρως στην δεκαετία του 1970, φτάνοντας μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1980. 

Το «έντεχνο» τραγούδι της εποχής πλαισίωσαν πολλοί και σημαντικοί δημιουργοί από άλλους χώρους τέχνης δίδοντας του ακόμα μεγαλύτερη αίγλη. Χαρακτηριστικό είναι πως οι «κύκλοι» των περισσότερων έντεχνων τραγουδιών εκείνης της εποχής ευτύχισαν να φιλοτεχνηθούν από γνωστούς Έλληνες ζωγράφους όπως οι Μόραλης, Βασιλείου, Μυταράς, Φασιανός, Ακριθάκης, Μποστ και Τάσσος. Το γεγονός αυτό προσέθετε μια αισθητική αξία στην ποιητική του στίχου, αλλά και στην μελοποίηση του συνθέτη, αποκτώντας και μια συλλεκτική αξία. 

 

Και όπως έγραψε στο FB η Αλεξάνδρα Σκαμάγκα: 

"Για το μεγάλο ταξίδι στον κόσμο, στη μνήμη, στο συναίσθημα, στον έρωτα, στην επανάσταση, στο όνειρο, με το πιο περιεκτικό και συνάμα διεισδυτικό όχημα, τη μουσική, και για την στάση ζωής, σύμφωνα με το στίχο του Ανδρέα Εμπειρίκου: «κάνοντας: οίστρο της ζωής, τον φόβο του θανάτου»… ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!