Εν Άνδρω

 

 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ 

(Η παρακάτω συνέντευξη είναι του ελληνικής καταγωγής ιδρυτή του Media Lab του ΜΙΤ της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ Νίκολας Νεγρεπόντε. Το διαβάσαμε και το θεωρήσαμε χρήσιμο και για τους αναγνώστες μας. Έχοντας την πανεπιστημιακή εμπειρία του Princeton, αλλά και της συγγραφής βιβλίων για την ιστορική εξέλιξη της τεχνολογίας σκεφτήκαμε πως μια αναδημοσίευση μέρους της μεγάλης συνέντευξης του διάσημου διεθνώς Έλληνα ερευνητή θα βοηθούσε τους αναγνώστες μας να καταλάβουν τον ρόλο της τεχνολογίας και της παιδείας στη ζωή των ανθρώπων κατά τον 21ο αιώνα. Συνάμα όμως είναι και μια έμμεση απάντηση στην αντιτεχνολογική εκστρατεία ορισμένων "προοδευτικάριων" της οπισθοδρόμησης που βλέπουμε γύρω μας να περιφέρουν και να κραυγάζουν την άγνοια τους - ΕΝ ΑΝΔΡΩ)

– Οι άνθρωποι σήμερα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε εκείνους που αισθάνονται ευγνώμονες για τα τεχνολογικά επιτεύγματα τα οποία διευκολύνουν τη ζωή τους και σε εκείνους που θεωρούν ότι ο κόσμος είναι χειρότερος εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος ή του στρες που προκαλούν οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας. Πώς προσεγγίζετε αυτήν τη συζήτηση γύρω από τον αντίκτυπο της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ:  Τα αυτοκίνητα προκαλούν κίνηση και κακό αέρα, ωστόσο οι περισσότεροι άνθρωποι τα βρίσκουν απαραίτητα. Iσως η μοναδική κατά κύριο λόγο καλή τεχνολογία είναι το ασανσέρ. Οι υπολογιστές και οι επικοινωνίες είναι πολύ λιγότερο διφορούμενες από τα αυτοκίνητα. Μπορείς να διασφαλίσεις την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία τους με την πυρηνική τεχνολογία, την πιο «πράσινη» στον κόσμο, και με τη χρήση τους έχεις τελικά περισσότερο έλεγχο στον ρυθμό της ζωής σου απ’ όσο νομίζεις. Στην πραγματικότητα, θα υποστήριζα, οι γρήγορες, αποτελεσματικές και πανταχού παρούσες επικοινωνίες προσφέρουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για ελεύθερο χρόνο χωρίς άγχος μέσα στην ημέρα.

– Τι δεξιότητες χρειάζεται σήμερα ένας νέος που προετοιμάζεται για την εισαγωγή στην αγορά εργασίας; Βεβαίως δεν είναι μόνον οι νέοι αλλά και οι μεγαλύτεροι που θα πρέπει να προσαρμόζουν τα προσόντα τους.

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Αυτό που πρέπει να μάθουν οι άνθρωποι είναι η ίδια η μάθηση. Μάθε να μαθαίνεις. Η λέξη «δεξιότητες» είναι τελικά μέρος του προβλήματος, καθώς υπονοεί ένα σύνολο γνώσεων ή εμπειριών που δεν είναι ρευστές και πορώδεις. Αυτό που πρέπει να μάθουν οι άνθρωποι είναι η ίδια η μάθηση. Μάθε να μαθαίνεις. Δεν εννοώ βεβαίως ότι ένας πιλότος αεροπορικής εταιρείας με μετα-δεξιότητες μπορεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα χειρουργός εγκεφάλου. Αλλά υπάρχουν μερικά επαγγέλματα που σε βοηθούν να σκέφτεσαι, και να σκέφτεσαι για το να σκέφτεσαι. Ο προγραμματισμός υπολογιστών είναι ένα από αυτά και η εξοικείωση μαζί του σε βελτιώνει σε σχεδόν οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο.

– Πού θα πρέπει να εστιάσουν σήμερα τα εκπαιδευτικά συστήματα; Παρεμπιπτόντως, σε ποιον βαθμό η τεχνολογία έχει μπει στις σχολικές αίθουσες στις ΗΠΑ;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Εκπαίδευση είναι αυτό που σου κάνουν οι άλλοι. Μάθηση είναι αυτό που κάνεις εσύ στον εαυτό σου. Ως εκ τούτου, ένα εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να έχει τις ρίζες του στην ανακάλυψη και στη δημιουργία πραγμάτων. Ο λιγότερο σημαντικός ρόλος των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι η μετάδοση της γνώσης. Αυτό ισχύει επίσης όπου η τεχνολογία χρησιμοποιείται περισσότερο.

– Είναι αλήθεια ότι την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει πολλαπλάσια βήματα σε σύγκριση με τις προηγούμενες, πολλές δεκαετίες ως προς την επιστημονική και την τεχνολογική εξέλιξη;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Ναι, είναι αλήθεια. Ο ρυθμός της επιστήμης και της τεχνολογίας έχει αυξηθεί εντυπωσιακά για τρεις λόγους: 1. Πολύ καλύτερα εργαλεία, 2. Καλύτερα μέσα συνεργασίας, 3. Περισσότεροι άνθρωποι που το κάνουν. Την ώρα που ορισμένες τεχνολογίες αγγίζουν τα ασυμπτωματικά όρια, πολύ περισσότερες βρίσκονται στους πρόποδες της εκθετικής ανάπτυξης.

– Ποιες είναι σήμερα οι τάσεις που διαμορφώνουν την τεχνολογία της επόμενης μέρας;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Βιοτεχνολογία. Επίσης δεν περιοριζόμαστε πλέον σε μια ξεκάθαρη διαφορά μεταξύ επιστήμης και μηχανικής.

– Σε μεγάλο βαθμό, ο προσωπικός μας υπολογιστής έχει μεταφερθεί στο κινητό μας τηλέφωνο, στο οποίο αφιερώνει κανείς πολλές ώρες μέσα στην ημέρα. Κάποιοι γράφουν περισσότερο στο πληκτρολόγιο απ’ ό,τι μιλούν. Αυτό έχει επίπτωση στην κοινωνικοποίηση του ατόμου, ακόμη και στη στάση του ανθρώπινου σώματος. Πώς προσεγγίζετε αυτές τις αλλαγές;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Eνα από τα καλύτερα θαμμένα και μη αναγνωρισμένα papers που έγραψα ποτέ, πριν από 50 χρόνια, είχε τον τίτλο: «Μέγεθος οθόνης, μέγεθος θέματος». Το να πιστεύει κανείς ότι το κινητό είναι κατάλληλο για όλα συνιστά προσβολή για την περιφερειακή όραση. Οι Aτλαντες δεν ήταν τυχαία μεγάλοι. Το μεγάλο μέγεθος της εφημερίδας δεν ήταν επίσης τυχαίο. Τώρα βλέπουμε τον κόσμο συνήθως μέσα από μια κλειδαρότρυπα. Προσωπικά πιστεύω ότι το γράψιμο –κείμενο και email– είναι καλύτερο από την ομιλία με πολλούς τρόπους. Ο πιο σημαντικός είναι η ικανότητα στοχασμού και επεξεργασίας. Αναφέρομαι βεβαίως, όπως κι εσείς, στην ομιλία σε άλλο άτομο. Διότι το να μιλάει κανείς στον υπολογιστή για να το μεταγράψει σε κείμενο, το πιστεύω πολύ και το χρησιμοποιώ όλη την ώρα. Στην πραγματικότητα, αυτή εδώ η σύντομη παράγραφος γράφεται καθώς μιλάω στο iPad.
 
– Ακόμη και σήμερα ορισμένοι ανησυχούν για πιθανές συνέπειες στην προσωπική υγεία, εξαιτίας της ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι συνδέσεις ή ακόμη και οι οθόνες των συσκευών. Θεωρείτε δικαιολογημένους αυτούς τους φόβους;

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Με μία λέξη, όχι.
 
– Ο κορωνοϊός αποδεικνύεται πολύ σκληρός αντίπαλος και η πανδημία έχει παίξει τον δικό της ρόλο στην ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων. Θεωρείτε ότι θα διαρκέσουν οι συνήθειες που αποκτήσαμε εξαιτίας της κοινωνικής αποστασιοποίησης; 

ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΕ: Η τηλεδιάσκεψη έλαβε την πρώτη της ώθηση στον πρώτο πόλεμο στο Ιράκ, όταν τα διεθνή ταξίδια περιορίστηκαν για λίγο. Ομοίως, η εξ αποστάσεως εργασία και μάθηση ενισχύθηκαν από την COVID. Η κοινωνική αποστασιοποίηση δεν θα διαρκέσει, ευτυχώς. Αλλά η μετάβαση στο γραφείο και η μετακίνηση δεν θα επιστρέψουν πουθενά κοντά στα προ COVID επίπεδα. Εάν ασχολείται κανείς επαγγελματικά με τους χώρους γραφείων, καλά θα κάνει να αλλάξει αγορά όσο πιο γρήγορα μπορεί.