Τα παραδοσιακά γλυκά της Άνδρου και τα καλύτερα ζαχαροπλαστεία της Χώρας
ΤΗΣ ΑΡΙΕΤΤΑΣ ΠΟΥΛΙΟΥ
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ - ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ & TRAVEL.GR
Η ζαχαροπλαστική της Άνδρου παντρεύει τη νησιώτικη με την αστική πλευρά, την εντοπιότητα με τον κοσμοπολιτισμό /Photo: Αριέττα Πούλιου
Παστιστάκια, παμπιλόνι, σουμάδα, παστελαριές, αμυγδαλωτά, νουγκατίνες, παστέλια και καλτσούνια: λέξεις γνωστές και άγνωστες αλλά όλες γεμάτες γλύκα, παράδοση και μεράκι. Λέξεις που εκπροσωπούν τη γλυκιά πλευρά της Ανδριώτικης κουζίνας και κατέχουν ξεχωριστή θέση σ΄αυτή. Τα παραδοσιακά γλυκά και κεράσματα – κυρίως με βάση το αμύγδαλο αλλά και τα φρούτα που παράγει η εύφορη γη του νησιού- γίνονται η απολαυστική νότα μιας εξόρμησης στο ξεχωριστό κυκλαδίτικο νησί και μιας βόλτας στην πανέμορφη Χώρα του.
Η ζαχαροπλαστική της Άνδρου έχει ιστορία αιώνων και ρίζες στην εποχή της Ενετοκρατίας. Έχει το μοναδικό χαρακτηριστικό, όπως και το ίδιο το νησί, ότι παντρεύει τη νησιώτικη με την αστική πλευρά, την εντοπιότητα με τον κοσμοπολιτισμό που έφερναν ναυτικοί, έμποροι κι εφοπλιστές πίσω στο νησί. Γι΄αυτό και οι πρώτοι ζαχαροπλάστες της Άνδρου, πολλές φορές μαθαίνοντας την τέχνη τους εκτός των ελληνικών συνόρων, φρόντιζαν εκτός από τα παραδοσιακά γλυκά να φέρνουν στο νησί και νεωτεριστικές ιδέες που να ικανοποιούν το εκλεπτυσμένο γούστο της αστικής τάξης. Ευτυχώς για εμάς, η τέχνη τους παραμένει ζωντανή, όπως κι η αγάπη των Ανδριωτών για τα εκλεκτά γλυκά. Δοκιμάστε τα στα ιστορικά ζαχαροπλαστεία του νησιού, εκεί που οι συνταγές μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, απολαύστε τα στα καφέ ανάμεσα σε ντόπιους και επισκέπτες και φυσικά κάντε τις προμήθειές σας για την επιστροφή στην πόλη και ως το επόμενο ταξίδι σας στην αρχοντική Άνδρο.
Το ιστορικό ζαχαροπλαστείο Λάσκαρης στην καρδιά της Χώρας/ Photo: Αριέττα Πούλιου
Ζαχαροπλαστείο Λάσκαρη
Αν στη βόλτα σας στη Χώρα νοιώσετε ξαφνικά να σας συνεπαίρνει το άρωμα του φρέσκου βούτυρου και κάποιου θεσπέσιου γλυκού που μόλις ψήνεται, τότε βρίσκεστε κοντά στο ιστορικό ζαχαροπλαστείο Λάσκαρης και πιθανότατα εκείνη την ώρα ξεφουρνίζουν κουραμπιέδες. Ναι, κουραμπιέδες όλο το χρόνο και με τέτοια γεύση δεν θα σας νοιάξει καθόλου που δεν είναι η εποχή τους. Με ολόφρεσκα υλικά και αμύγδαλα Ανδριώτικα φυσικά, γίνονται ανάρπαστοι ακόμη και το καλοκαίρι. Ετοιμάζονται όπως όλα τα γλυκά τους στο εργαστήριο κάτω από το πανέμορφο κατάστημα με την κομψή ξύλινη διακόσμηση, που λειτουργώντας από το 1906, τώρα τα ηνία του κατέχει η τέταρτη γενιά της οικογένειας.
Εδώ θα βρείτε φρεσκότατα παστιτσάκια – αφράτα στρογγυλά αμυγδαλωτά με μαρέγκα, αμυγδαλόψιχα και πικραμύγδαλο που αφήνουν μια υπέροχη αρωματική επίγευση, αλλά και κλασσικά αμυγδαλωτά ραντισμένα με ανθόνερο και τυλιγμένα σ΄ένα γλυκό σύννεφο άχνης ζάχαρης και καλτσούνια πλούσια σε ντόπιο καρύδι και μέλι. Τα παμπιλόνια – τα μεγάλα Ανδριώτικα εσπεριδοειδή που μοιάζουν με φράπες και κυδώνια – τα προμηθεύονται από παραγωγούς του νησιού για να φτιάξουν γλυκό του κουταλιού όλο άρωμα, που δεν χορταίνεις. Κάντε τις προμήθειές σας σε μεταλλικά κουτιά που μεταφέρονται εύκολα και τυλίγονται σε όμορφα παλιομοδίτικα χαρτιά, αλλά πριν φύγετε ρίξτε μια ματιά στο κάδρο που διακριτικά κοσμεί τον τοίχο πάνω από τις βιτρίνες . Πρόκειται για το χρυσό βραβείο που το ζαχαροπλαστείο Λάσκαρης κέρδισε το 1935 στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, για τα εξαιρετικά γλυκά του.
Το ζαχαροπλαστείο Λυγίζος τιμά τις αυθεντικές συνταγές του νησιού/ Photo: Αριέττα Πούλιου
Ζαχαροπλαστείο Λυγίζος
Ένα όνομα ταυτισμένο με τη γλυκιά ιστορία του νησιού κι ένα κατάστημα που θα τραβήξει την προσοχή σας με το μαρμάρινο μωσαϊκό στο εξωτερικό του που γράφει «Αθηναϊκόν». Ο ιδιοκτήτης και ζαχαροπλάστης κος Λυγίζος έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες και μεταξύ αυτών, πώς το συγκεκριμένο κατάστημα ήταν τόσο μοντέρνο για την εποχή του όταν άνοιξε, που έμοιαζε μ΄αυτά της Αθήνας, οπότε εξ΄ου και το μωσαϊκό, που διατηρείται ακόμη με φροντίδα. Η άλλη ενδιαφέρουσα ιστορία που μας διηγήθηκαν εδώ είναι ουσιαστικά και η απαρχή της ζαχαροπλαστικής παράδοσης του νησιού. Έτσι μάθαμε για τον Δημήτρη Γαλανό, που έχοντας μάθει την τέχνη της ζαχαροπλαστικής στο ζαχαροπλαστείο «Αθηναίος» της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, άνοιξε κατόπιν στην Άνδρο δικό του εργαστήρι ζαχαροπλαστικής, φέροντας στο νησί νεωτεριστικές ιδέες γεμάτες γλύκα και νοστιμιά.
Τις αυθεντικές συνταγές του τιμά το ζαχαροπλαστείο Λυγίζος, όπου οι πάστες του συναγωνίζονται η μία την άλλη σε γεύση. Πάστες όχι σαν αυτές που ξέρουμε, ιδιαίτερες, ελαφριές, με το αμύγδαλο παντού παρόν. Η κλασσική πλέον για το νησί Νουγκατίνα είναι πανάλαφρη και απολαυστική, με μαρέγκες αμυγδάλου και μια υπέροχη κρεμ πατισερί μεταξύ τους, στολισμένη με μια ροζέτα σαντιγί και κερασάκι στην κορυφή. Η Αμυγδάλου μια αέρινη πυραμίδα όλο γεύση, ενώ η Γλάσο είναι ουσιαστικά η παραδοσιακή Ανδριώτικη τούρτα γάμου, με ελαφριά κρέμα και επικάλυψη από λευκό γλάσο. Δοκιμάστε τες όλες και ξαναπεράστε για το δροσιστικό παγωτό αμυγδαλωτό που φτιάχνεται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες από φρέσκο φυσικά γάλα.
Το καφε-ζαχαροπλαστείο Ερμής - Photo: Αριέττα Πούλιου
Στα καφέ της Χώρας για δροσερή σουμάδα μαζί με το γλυκό σας
Στη μαρμαροστόλιστη Πλατεία Καΐρη είχε ανοίξει ο Δημήτρης Γαλανός το δικό του ζαχαροπλαστείο, όπου σήμερα στη θέση του βρίσκεται το καφέ-ζαχαροπλαστείο Ερμής, με ντόπιους και τουρίστες να απολαμβάνουν τον καφέ και το γλυκό τους στις πολύχρωμες μαξιλάρες, κάτω από τις σκιερές μουριές. Πιάστε θέση για να χαζεύετε το πλήθος, δροσιστείτε με μια σπιτική βυσσινάδα ή σουμάδα – το ντόπιο ποτό από πολτό αμυγδάλου-ζάχαρης που αραιώνεται με νερό και προσφέρεται σε γάμους και βαφτίσεις – και συνδυάστε με μια ποικιλία από νόστιμα καλτσούνια, αμυδγαλωτά και παστιτσάκια, ώστε να δοκιμάσετε όλες τις παραδοσιακές γεύσεις μαζί.
Λίγο πιο πάνω, στον μεγάλο πεζόδρομο της Χώρας, στο ζαχαροπλαστείο Γαλανός, ο ιδιοκτήτης είναι περήφανος για τη σουμάδα που ετοιμάζει στο εργαστήριό του και δικαίως. Οι Ανδριώτες που ξέρουν, κάνουν εγκαίρως τις παραγγελίες τους, αλλά δεν παραλείπουν και μια στάση για κουβεντούλα και μια φρέσκια, παραδοσιακή πάστα. Θα καθίσετε ανάμεσά τους, είτε μέσα χαζεύοντας τις παλιές φωτογραφίες στους τοίχους με τον παππού του κου Γαλανού στο εργαστήριό του, είτε έξω στα γωνιακά τραπέζια και θα απολαύσετε την αρωματική σουμάδα σας φυσικά με παστιτσάκια για πιο έντονη επίγευση αμυγδάλου, αλλά θυμηθείτε: ένα δεν είναι ποτέ αρκετό.
Στα παραδοσιακά παντοπωλεία για τους γλυκούς θησαυρούς που θα πάρετε μαζί σας
Απίθανες οι Ανδριώτικες πάστες, αλλά δυστυχώς δεν μπορούν να ταξιδέψουν μαζί σας. Καταπληκτικά τα αμυγδαλωτά και τα παστιτσάκια, αλλά δεν είναι τα μόνα παραδοσιακά γλυκά του νησιού. Η παράδοση στην αξιοποίηση των φρούτων και καρπών της Άνδρου είναι μεγάλη, έτσι εκτός από τα αμύγδαλα, τα καρύδια όσο είναι ακόμη φρέσκα συλλέγονται και γίνονται εξαιρετικό γλυκό του κουταλιού, το ίδιο και τα ποικίλα εσπεριδοειδή, με πιο ονομαστά τα παμπιλόνια και τα ιδιαίτερα αρωματικά λεμόνια. Αν βρείτε το άνθος τους σε γλυκό του κουταλιού δοκιμάστε το οπωσδήποτε.
Σε τρία καταστήματα του κεντρικού πεζόδρομου θα ψωνίσετε πολλές ντόπιες νοστιμιές, από τυριά και κάπαρη ως μέλι και βότανα και φυσικά μια μεγάλη ποικιλία από χειροποίητα γλυκά. Στη Ροδοζάχαρη, με όνομα που παραπέμπει στα αμυγδαλωτά του νησιού, η κυρία με τα γιγάντια παμπιλόνια στη μεγάλη ασπρόμαυρη φωτογραφία, δεν είναι άλλη από τη γιαγιά του ιδιοκτήτη που παρασκευάζει τα γλυκά του κουταλιού και τις μαρμελάδες που θα βρείτε εδώ. Σε μικρή παραγωγή, αφού οι καρποί προέρχονται από κτήματα της οικογένειας, είναι ο ορισμός του σπιτικού γλυκού. Απίθανα και τα παστέλια τους, συσκευασμένα σε μπουκίτσες, μόνο με αγνό μέλι και καρύδια, το πιο υγιεινό σνακ για όλες τις ώρες.
Παραδοσιακό Παντοπωλείο/ Photo: Aριέττα Πούλιου
Το Παραδοσιακό Παντοπωλείο σφύζει από γλυκά και αλμυρά προϊόντα που φτιάχνονται στο εργαστήριο στο πίσω μέρος του μικροσκοπικού μαγαζιού. Χειροποίητα ζυμαρικά που αποξηραίνονται επί τόπου, chutneys και σάλτσες ντομάτας βρίσκονται πλάι πλάι με τα γλυκά του κουταλιού και τις μαρμελάδες τους, τα χειροποίητα αλείμματα ξηρών καρπών, τα λουκούμια με γεύση λεμόνι, τα λικέρ που φτιάχνονται αποκλειστικά για το Παντοπωλείο με γεύσεις τριαντάφυλλο, μαστίχα, μπανάνα και λεμόνι, το μέλι από δικά τους μελίσσια στη Βόρη και στο Μπατσί και απίστευτα νόστιμα κουλουράκια με κανέλα, περγαμόντο ή πορτοκάλι που σας τραβούν απ΄τη μύτη αν περάσετε απ΄το κατάστημα την ώρα που ψήνονται. Εδώ θα βρείτε και τις περίφημες παστελαριές, αποξηραμένα σύκα γεμιστά με καρύδια, κανέλα και μέσα – έξω σουσάμι, συσκευασμένα με φύλλα δάφνης που δίνουν έξτρα άρωμα. Κάθε μπουκιά και μια έκρηξη αρωμάτων στο στόμα σας.
Τέλος, επιβάλλεται μια στάση στο καλαίσθητο Andros Amorgion, το Ανδριώτικο υποκατάστημα της Αμοργιανής αλυσίδας, που αναδεικνύει μοναδικά τα κυκλαδίτικα προϊόντα. Το μισό κατάστημα είναι αφιερωμένο στα πολλάκις βραβευμένα ποτά της Αμοργού, που θα σας εκπλήξουν με την ποικιλία και την πρωτοτυπία τους. Τσικουδιά με σαφράν, τεκίλα από φραγκόσυκα, τσίπουρο, βραβευμένο ούζο, λιαστό βιολογικό κρασί και το νέο ηδύποτο Απέραντο Γαλάζιο με ρακή, βότανα που φύονται δίπλα στη θάλασσα και έντονο φυσικό μπλε χρώμα από το μπλε φύκι που περιέχει. Στις νοστιμιές της Άνδρου περιλαμβάνονται εξαιρετικά μέλια – θυμαρίσια, ερείκης, σφενδάμου – και κηρύθρες, χειροποίητα και αγνά γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες από το Γυναικείο Συνεταιρισμό Μπατσίου, συμπυκνωμένες λεμονάδες με ή χωρίς ζάχαρη από τα εξαιρετικά αρωματικά λεμόνια του τόπου αυτού, τσίπουρο ή ούζο Androps και βιολογικά κρασιά από τα δύο οινοποιεία του νησιού. Από τις κυκλαδίτικες και γηγενείς ποικιλίες αξίζει να δοκιμάσετε το ερυθρό Μαυροτράγανο και το λευκό Ποταμήσι του Kourtesis Winery και το ξηρό ροζέ Κουμάρι της οικογένειας Μάστορη.
Όποια από τις παραπάνω γεύσεις κι αν δοκιμάσετε, συνδυάζοντάς τες με την πλούσια γαστρονομία της Άνδρου, είναι βέβαιο ότι θα έχετε απολαύσει μια κορυφαία γευστική εμπειρία και θα έχετε βρει έναν επιπλέον λόγο για να επιστρέψετε στο πανέμορφο κυκλαδονήσι.
