ΤΡΥΓΟΣ ΣΤΗ ΒΟΡΗ
Την Τρίτη 6/9/22, το μεσημέρι, με την θάλασσα να αφρίζει και τον άνεμο να σφυρίζει ξεκινήσαμε για την Βόρη όπου ο Νίκος Στεφάνου, με αρκετούς άλλους είχαν φύγει από το πρωί για τρύγο. Όπως τα παλιά χρόνια μαζεύτηκαν εργάτες γης κι αγρότες να πάνε να τρυγήσουν στ' αμπέλια που διατηρούν εκεί ο Δημήτρης και ο Γιώργος Στεφάνου. Ήταν μα ευκαιρία η πρόσκληση του Νίκου Στεφάνου να δούμε τρύγο στην Άνδρο υπό τις σημερινές συνθήκες. Και να θυμίσουμε τον τρύγο σε όσους τον ξέρουν μόνο από τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ και σε όσους από αφηγήσεις των παλαιοτέρων μιας και σχετικά μικρός είναι ο αριθμός αυτών που τρυγάνε για κρασί στην Άνδρο σήμερα.
Φτάσαμε με σχετική δυσκολία λόγω του χωματόδρομων στη Βόρη. Για να πάμε ακολουθήσαμε από Βουρκωτή τον δρόμο, αρχικά προς Άχλα και μετά προς Βόρη. Χωματόδρομος καλοφτιαγμένος και με χαντάκια νερού άντεξε και στην τελευταία καταιγίδα. Τον έφτιαξαν οι χωρικοί και τον συντηρεί ο Δήμος για να πηγαίνουν οι ξωμάχοι της Βουρκωτής στα χωράφια τους στη Βόρη, όπως πάνε και οι ξωμάχοι της Πίσω Μεριάς στα χωράφια τους στο Στενό. Μετά μία ώρα δρόμο φτάσαμε στα κτήματα με τα αμπέλια των αδελφών Στεφάνου. Ένα μεγάλο αμφιθεατρικό χωράφι με αμπέλια αρκετές εκατοντάδες μέτρα, πάνω από ένα άλλο χωράφι για άλλες αγροτικές εργασίες.
Ατυχώς ο τρύγος είχε τελειώσει. Όμως τα πλαστικά σακιά με τα σταφύλια είχαν μαζευτεί με το αυτοκίνητο εκεί που ήταν η μηχανή/πατητήρι! Κι όλοι οι εργάτες μαζεμένοι γύρω, υπό την επίβλεψη του Νίκου Στεφάνου δούλευαν για μα παράγουν μούστο...
Ο Αντόνιο και ο Φρέντυ έριχναν με τα πλαστικά τσουβάλια τα σταφύλια που είχαν μαζέψει στο ηλεκτρικό μηχάνημα/συμπιεστή των σταφυλιών. Αυτό τα συμπίεζε και από κάτω έτρεχε ο μούστος...
Μια ομαδική δουλειά ακόμα και την εποχή του ηλεκτρικού συμπιεστή/πατητηριού...
Στο τέλος ότι περίσσευε το συμπίεζε με τα χέρια ο Νίκος Στεφάνου και ολοκληρωνόταν το έργο. Αντί για πόδια χρησιμοποιούσαν τα χέρια!!!
Υπήρχαν κίτρινα και μαύρα σταφύλια που είχαν τρυγηθεί και συμπιέζονταν μαζί. Εξού και το σχετικά κοκκινωπό χρώμα του κρασιού στο τέλος της διαδικασίας...
Αφήσαμε τους εργάτες να ολοκληρώσουν την δουλειά τους και περιηγηθήκαμε για λίγο στον αμπελώνα των αδελφών Στεφάνου, που μόλις είχε τρυγηθεί. Τοπίο καθαρά ελληνικό. Τοπίο λες και βγήκε από την ποίηση του Ελύτη. Γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης: "Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις»! Μπροστά μας είχαμε τα δύο τρίτα με τα οποία φτιάχτηκε η Ελλάδα κατά τον Ελύτη: τις ελιές και τ' αμπέλια. Έλειπε το καράβι, που υπονοείται πάντα και παντού όταν είσαι στην Άνδρο...
Στο κτήμα υπήρχε από παλιά κι ένα κονάκι, όπως συνηθιζόταν και συνηθίζεται ακόμα και σήμερα σε όλη την Άνδρο. Έτσι ο ξωμάχος - που ερχόταν ώρες πεζοπορία - να μένει εκεί τα βράδια ή τις μέρες που έπρεπε να φροντίσει τα ζώα του και τις καλλιέργειες του. Το κονάκι αυτό στα χέρια του καπετάν Δημήτρη επισκευάστηκε και μετατράπηκε σε ένα πανέμορφο σπιτάκι/κονάκι με τόσο όμορφους πετρόχτιστους ημιυπαίθριους εκεί που κάποτε ήταν πλινθόκτιστα με λαμαρίνες υπόστεγα. Ένα μικρό κομψό θαύμα στο... πουθενά! Στη μοναχική και μακρινή Βόρη, που δεν έχει ηλεκτρικό και παράγει μόνη της ρεύμα από μια μεγάλη γεννήτρια που έφεραν οι Στεφάνου και την χρησιμοποιούν οι γείτονες μιας και αυτοί λείπουν συνεχώς...
Ο τρύγος τέλειωσε. Οι εργάτες φορτώνουν τα πλαστικά βαρέλια με τον μούστο, τις άδειες από χυμό ρόγες και όλα τα σύνεργα στο αγροτικό του Νίκου Στεφάνου. Από την επεξεργασία τους περιμένουν 300 κιλά κρασί και 50 κιλά τσίπουρο. Αν σκεφτείς το κόστος κάθε μπουκαλιού στο τέλος της διαδρομής είναι πολύ μεγάλο (αγορά και συντήρηση κτήματος, εργατικά, τρύγος, εμφιάλωση κλπ). Όμως δεν είναι τίποτα το κόστος μπροστά στη λαχτάρα του παλιού ανδριώτη που εκπροσωπούν τα δύο αδέλφια να φτιάχνουν "το δικό τους κρασί". Και αυτή η λαχτάρα δεν έχει χαθεί ακόμα στην Άνδρο γιατί ήδη φίλη από τ΄Αποίκια μας κάλεσε ήδη και στον δικό της τρύγο προσεχώς όπου φυσικά θα πάμε...
Δύο κουβέντες και για την μαγείρισσα της συντροφιάς και τους γειτόνους του κτήματος Στεφάνου στη Βόρη. Ο Δημήτρης από την Βουρκωτή, αγρότης το επάγγελμα και η Εύη η γυναίκα του νοικοκυρά, από την Χώρα, μαζί με τον γιό τους τον Πέτρο διατηρούν κονάκι, ζώα και καλλιέργειες ακριβώς δίπλα στο κτήμα των Στεφάνου. Έχουν την ευθύνη να το επιβλέπουν. Και στον τρύγο η κυρία Εύη έχει αναλάβει την περιποίηση των εργατών και των γειτόνων ιδιοκτητών. Χτες οι γείτονες δεν έφτασαν μέχρι εκεί όμως η κυρία Εύη μαγείρεψε πλούσια για όλους (παρόντες και απόντες) και η ποιότητα του γεύματος ήταν εκπληκτική. Τρομερή μαγείρισσα η κυρία Εύη...
Όπως γινόταν τα παλιά χρόνια κάθισαν όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι μετά το τέλος της δουλειάς. Οι έξι εργαζόμενοι και το φιλόξενο ζευγάρι με τον γιο τους. Για την ιστορία να πούμε πως τα πουλάκια, η κολοκυθοφρουτάλια και το κοκκινιστό κατσικάκι της κυράς Εύης ήταν η αποθέωση της μέρας. Μετά τον κάματο του τρύγου το τραπέζι με τα εξαιρετικά μαγειρεμένα προϊόντα της γης της Άνδρου ήταν το καλύτερο κλείσιμο της μέρας στη Βόρη..
"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"
