Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Η θέα του Στενού από την θέση της πέμπτης ανεμογεννήτριας. Εντυπωσιακή. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να την δούμε χωρίς τον διανοιχθέντα δρόμο. Πόσοι θα έκαναν 2,5 ώρες πεζοπορία (κάθοδο-άνοδο) μέσα στη μεγάλη και βαθιά χαράδρα σε αδιάνοικτα κακοτράχαλα μονοπάτια και ιδιωτικά κτήματα από τη Ράχη μέχρι το Φραγκάκι;

Φτάσαμε γύρω στις 11:30 την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου στο Φραγκάκι για ένα διαφορετικό δημοσιογραφικό οδοιπορικό στην περιοχή, που έχει ξαφνικά έρθει στο επίκεντρο της προσοχής. Λόγω των λίγων "ακτιβιστών", που διεκδικούν τόσα πολλά και λένε και γράφουν ακόμα περισσότερα σε μια Άνδρο, η οποία ζει περιμένοντας την έξοδο από το τούνελ της πανδημίας.

Το αυτοκίνητο φίλου που εργάζεται εκεί μας άφησε στο σημείο που ξεκινά ο νέος δρόμος που διανοίχθηκε προς το εργοτάξιο και τους χώρους που διαμορφώνονται για τις πέντε - εν σειρά - ανεμογεννήτριες, που θα εγκατασταθούν στην περιοχή. Από το σημείο αυτό μέχρι το τέλος της διαδρομής η απόσταση ήταν 2.700 μέτρα.

Μια ευκαιρία να περπατήσουμε 2,5 χιλιόμετρα πλάι στις "ορθοπαναγιές" και τα στήματα ενός παρελθόντος που χωρίς τον δρόμο θα ήταν μόνο για τα πετεινά του ουρανού και για της γερακίνας τους γιούς που ακόμα υπάρχουν εκεί κόντρα στο ρεύμα των καιρών...

Ξεκινήσαμε το περπάτημα σε έναν χωματόδρομο ελαφρά κατηφορικό και βατό. Χωρίς απότομες κλίσεις και σημαντικές υψομετρικές διαφορές. Στο μεγαλύτερο μέρος "έτρεχε" δίπλα στους παλιούς πέτρινους τοίχους που κάποτε οριοθετούσαν ενεργά χωράφια. Αλλά τώρα ήταν πλήρως εγκαταλειμμένα. Στην περιοχή υπάρχουν περίπου 20 ενεργοί αγρότες. Όλοι από την Πίσω Μεριά που πηγαινοέρχονται στα ζώα τους. Σήμερα με αυτοκίνητο. Χτες με τα πόδια. Ο δρόμος των ανεμογεννητριών τους έδωσε μια προοπτική.

 

Σκεφτήκαμε πως ήταν μια ευκαιρία να δούμε τον δρόμο, να δούμε τα έργα από κοντά και το κυριότερο να μιλήσουμε με αυτούς τους ανθρώπους. Να δούμε τι λένε οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για το έργο. Καιρός να μιλήσουν και οι ντόπιοι που μέχρι σήμερα δεν έχουν μιλήσει μετά από τόσα πολλά που έγραψαν οι άλλοι γι' αυτούς, αλλά χωρίς αυτούς. Λίγοι σχετικά οι ακτιβιστές, που αντιδρούν. Περισσότεροι οι περιπατητές, οι παραθεριστές. Και κάποιοι κάτοικοι κυρίως από την περιοχή του Γαυρίου. Εκεί εντόπισε η δημοσκόπηση της Metron Analysis του Μαρτίου 2020 τις περισσότερες αρνήσεις... 

 

Το αυτοκίνητο του αγρότη κατηφορίζει στον φρεσκο-ανοιγμένο δρόμο...

Έχοντας προσπεράσει την περιοχή της τέταρτης ανεμογεννήτριας είδαμε ένα αυτοκίνητο να κατηφορίζει πίσω μας. Απορήσαμε. Το φωτογραφίσαμε. Ήρθε και σταμάτησε δίπλα. Ένας αγρότης μας χαιρέτησε γελαστός! Μας ήξερε από το μοναστήρι της Παναχράντου. Βγήκε από το αμάξι και είπε: "μην γράψεις σε παρακαλώ κάτι κακό για τον δρόμο. Ήταν όνειρο γενεών. Τον περιμέναμε πως και πως αυτά τα χρόνια. Και ήρθε. Έχω το κονάκι και τα ζώα μου, εγώ και άλλοι 2-3, στα 200-300 μέτρα από την πέμπτη ανεμογεννήτρια. Σωθήκαμε με τον δρόμο..."

Ο Χρήστος Λαούδης ετών 57. αγρότης, εξηγεί την διαδρομή που έκανε με τα πόδια από τα Φλετρά στο Φραγκάκι μέσα από το φαράγγι που χωρίζει τα δύο βουνά.

Διαδρομές με μονοπάτια αδιάνοικτα και μέσα από περιφραγμένα ιδιωτικά κτήματα που σκαρφάλωναν μέχρι τώρα για τα περάσουν. Εδώ στο κονάκι τους...

Του ζήτησα να τα πει στην κάμερα. Ξεκίνησε δειλά. Δεν είχε μιλήσει σε κάμερα. Ήταν καιρός όμως να μιλήσουν σε κάμερα κι αυτοί που ζουν με τα γεράκια και τον αετό και δεν έχουν μιλήσει ποτέ. Να πουν τη γνώμη τους σαν πολίτες αυτοί που περιπατητές και παραθεριστές τους αποκάλεσαν με ταξική απαξίωση "ιθαγενείς, που τους μοιράζουν καθρεφτάκια"!!! Να μιλήσουν μια φορά και οι ξωμάχοι  ενός κόσμου που ζει στο περιθώριο. Για τους οποίους κάποιοι ευκατάστατοι μεσοαστοί γόνοι του νησιού (ή κάποιοι που έχουν εποικίσει την Άνδρο) κοιτώντας τους αφ' υψηλού είπαν πως: "θα κονομήσουν!" 

Μιλούν στο βίντεο αυτοί που ζουν με τα γεράκια και τον αετό. Να πουν τη γνώμη τους σαν πολίτες κι αυτοί. Μιλούν στην κάμερα του Εν Άνδρω ο Χρήστος και ο Θοδωρής Λαούδης, αγρότες της Πίσω Μεριάς, που έχουν πρόβατα στο Φραγκάκι..

 

Κτηνοτροφία στο Φραγκάκι, του Θοδωρή Λαούδη. Το εκκλησάκι είναι των Αγίων Θεοδώρων και το συντηρεί ο Θοδωρής. Έχει να λειτουργηθεί χρόνια μιας και δεν πάει δρόμος κι έτσι δεν πάει και παπάς...

Από τι άραγε θα "κονομήσουν" οι αγρότες στο Φραγκάκι; Από το ενοίκιο ενός χωραφιού που κανείς δεν πάει να καλλιεργήσει! Από το ενοίκιο ενός δρόμου που κανείς δεν θα έφτανε μέχρι εκεί αν δεν τον διάνοιγαν! Από τη μείωση του ρεύματος στο μικρό σπίτι στο χωριό! Ή, "θα κονομήσουν" από τον ποδαρόδρομο 2 ή 6 ωρών που έκαναν για να πάνε τροφή στα ζώα τους και να φτάσουν στα κονάκια τους;

Από τι άραγε "κονόμησαν" στη ζωή τους οι τελευταίοι ξωμάχοι που ζουν στο Φραγκάκι μόνοι και ξεχασμένοι; Από τι "θα κονομήσουν" της γερακίνας οι γιοί; Αυτοί που δεν έφυγαν από τα σκληρά και χέρσα χωράφια των γονιών τους!! Τι κρίμα που ακούγονται τέτοιες ακρότητες από φανατικούς, που έχουν ξεπεράσει όλα τα όρια της προσωπικής και κοινωνικής ύβρεως. 

Το αυτοκίνητο του Θοδωρή Λαούδη, ετών 65, αγρότη, που έχει το κονάκι του 200-300 κάτω από την πέμπτη ανεμογεννήτρια. Παρκαρισμένο στον χώρο της με μια υπέροχη θέα την Τήνο και το Στενό. Όταν ο καιρός είναι δύσκολος την περιοχή την παίρνει και την σηκώνει. Ο Θοδωρής και ο Χρήστος Λαούδης ήταν οι δύο αγρότες που περίμεναν το  ερπυστριοφόρο μηχάνημα του Δημήτρη Παρλιάρου να φτάσει με τον δρόμο μέχρι εκεί και τον κέρασαν ρακί και φοινίκια... 

Κάποιοι εξ αυτών δηλώνουν "αριστεροί" και "προοδευτικοί", αλλά είναι εμφανές το μεσοαστικό ταξικό πρόσημο τους!!! Άλλοι είναι "εξεγερμένοι" 40νταρήδες και 45ντάρηδες, που αναζητούν μια προ πολλού χαμένη νιότη τους. Μερικοί είναι πολιτικάντηδες που ξέχασαν να πουν οτιδήποτε τόσα χρόνια και τώρα αναζητούν κάποιο ακροατήριο να ακούσει την καταστροφολογία τους. Είναι και οι "αριστεροί" της οικολογίας... του λιθάνθρακα! Είναι και οι "προοδευτικοί" της οπισθοδρόμησης, που αδιαφορούν για την τεχνολογία και προσπερνούν αδιάφορα την κλιματική αλλαγή! Τυχαίο πως όλοι αυτοί ονειρεύονται μια Άνδρο με πουλιά, αλλά χωρίς ανθρώπους.

Η οικολογία τους έφτασε στον φανατισμό και στην ύβρι. Ποτέ δεν προσπαθήσουν να συμβιβάσουν "τη ζωή με τη γη που μας εμπεριέχει όλους". Αυτή την υπέροχη φράση έλεγαν οι ινδιάνοι στις μεγάλες πεδιάδες του Κάνσας. Κάποτε στο μακρινό Lawrence - μετά από μια διάλεξη - βρέθηκα στην βιβλιοθήκη του Kansas University. Κι εκεί διάβασα την σοφή απλότητα μιας οικουμενικής οικολογίας εκείνων των "ιθαγενών". Που αφού τους πέταξαν στην άκρη οι εκεί έποικοι μετά τους έκαναν... "Indian Studies"! Και διδάσκονται ως μνήμη στο πανεπιστήμιο του Lawrence, που βλέπει τις ορθάνοιχτες πεδιάδες του Κάνσας. Εκεί που κάποτε έζησαν αυτοί οι "ιθαγενείς"...

 

Τα δύο ξαδέλφια χαρούμενα που φτάσαμε μέχρι εκεί βγήκαν να προϋπαντήσουν κι εμάς. Και να μας παρακαλέσουν να γράψουμε καλά λόγια για τον δρόμο που τους χάρισε πρόσβαση εκεί που πήγαινα μόνο αυτοί με τα πόδια και τα γεράκια πετώντας. Σκαρφάλωσαν τις μάντρες των χωραφιών κι έφτασαν φιλόξενοι και χαρούμενοι με ρακί και φοινίκια για το καλό...

 Κάθισαν τα δύο ξαδέλφια σ' ένα βράχο. Η μέρα ηλιόλουστη. Χωρίς αέρα. Σπάνια είναι έτσι. Μόνοι, ξεχασμένοι, αλλά ευτυχισμένοι. Ήπιαν. Και μας κέρασαν ρακί. Ανάλαφρο. Γευστικότατο. Συνοδεύοντας το με μελομακάρονα και χαμόγελα. Τους αποχαιρετίσαμε ζεστά υποσχόμενοι πως σύντομα θα ξαναπάμε. Κι ανηφορίσαμε το βουνό προς τον δρόμο του γυρισμού...

Δυστυχώς τίποτα δεν συζητήθηκε για το μέλλον της περιοχής και των κατοίκων στο Φραγκάκι από τους ακραίους "ακτιβιστές", τους καλοκαιρινούς έποικους/παραθεριστές. Έφτασαν στην υπερβολή χωρίς να τους ακούσουν έστω μια φορά. Νεαρός φανατικός της προοδευτικής οπισθοδρόμησης και της ακραίας υπερβολής γύρισε μέχρι και προπαγανδιστικά ντοκιμαντέρ... για "το νησί σκαντζόχοιρο"!!! Μόνο και μόνο γιατί θα μπουν 15 ανεμογεννήτριες  στα άκρα της Άνδρου! Οι 5 στο Φραγκάκι. Και οι 10 στο Καλυβάρι. Αόρατες από όλους στο νησί. Και ευπρόσδεκτες από τους τελευταίους κάτοικους των δύο περιοχών... 

Ο δρόμος. Καλοφτιαγμένος. Στρωτός. Ανοίγει μια προοπτική. Για κάποιους. Αλλά και για μια περιοχή που ποτέ κανείς πέρα από αυτούς δεν είχε φτάσει πριν από αυτόν.

Αλήθεια πως έφτασαν να θεωρούν κάποιοι αμετροεπείς και φανατικοί τους ξωμάχους που ζουν στα άκρα του νησιού σαν ινδιάνους εξαγοράσιμους με δρόμους! Και πως και δεν αντιλαμβάνονται αυτοί οι "κάργα προοδευτικοί" πως οι δρόμοι στο Φραγκάκι δεν είναι καθρεφτάκια, αλλά υποδομές; Είναι τόσο πολιτικά υποκινούμενοι και τόσο οικολογικά φανατικοί που δεν κατανοούν τα απλά. Αλλά δυστυχώς και τόσο ταξικά απαξιωτικοί που δεν ενδιαφέρονται να ακούσουν ούτε τι λένε οι ντόπιοι, τους οποίους υποτίμησαν και τόσο εύκολα αποκάλεσαν... "ιθαγενείς"!!!..