Εν Άνδρω

Γράφει ο ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

 

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ 

Ήταν μια παρουσίαση που είχε έντονο το στοιχείο της προσωπικής συγκίνησης. Στο λιμάνι της Άνδρου από όπου εδώ και 65 χρόνια η Άνδρος ξεκινά τις ναυτικές διαδρομές της στον κόσμο. Παρασκευή απόβραδο. Μόλις είχε φύγει το πλοίο, που αποβίβασε κόσμο για το Σαββατοκύριακα και το λιμάνι χαλάρωνε μ' εκείνη τη νοσταλγία, που έχουν όλα τα λιμάνια όταν τα πλοία έχουν φύγει. Στο φιλόξενο Λάας, ο διοργανωτής της βραδιάς Βασίλης Μπατής, είχε φροντίσει για τα πάντα. Εμείς απλώς θα έπρεπε να πάμε να παρουσιάσουμε το βιβλίο στην δεύτερη έκδοση μιας και η πρώτη εξαφανίστηκε σε ένα μήνα!

Τις 20 ιστορίες που περιείχε το βιβλίο τις είχαμε δημοσιεύσει σταδιακά - μετά από επισταμένη έρευνα ανάμεσα σε πολλούς ναυτικούς του νησιού και πολύ περισσότερες αφηγήσεις - στο Εν Άνδρω από το 2014 μέχρι το 2024. Επιλέξαμε από τις 30-35 μερικές από τις πιο δραματικές, τις πιο χαρακτηριστικές, τις πιο οριακές, τις πιο συγκινητικές. 

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Από όλες τις ιστορίες επέλεξα κυρίως τις διαδρομές στους μεγάλους ωκεανούς. Εκεί που ο χρόνος σταματά και το ταξίδι μοιάζει ακίνητο. Εκεί που ο άνθρωπος δοκιμάζεται και δείχνει την υπομονή του, την επιμονή του, την αλληλεγγύη του, την συλλογικότητα του. Εκεί που καπετάνιος και πλήρωμα δουλεύουν σαν ένας άνθρωπος, καθώς τα στοιχεία της φύσης δοκιμάζουν λαμαρίνες, μηχανές, χαρακτήρες. Εκεί που τα πρόσωπα και τα ονόματα μεγεθύνονται και χάνονται στον ορίζοντα. Και ο Νίκος, ο Κωνσταντής, ο Ντίνος, ο Αντώνης, ο Δημήτρης, ο Λεωνίδας, ο Γιαννούλης, ο Βαγγέλης, ο Κώστας, ο Σίμος, ο Λινάρδος, ο Λευτέρης βρίσκονται να απαρτίζουν μέρη από το παζλ της μεγάλης ναυτικής ιστορίας της Άνδρου. Αυτής που γράφτηκε από όλους αυτούς στις θάλασσες της οικουμένης... 

Η Άνδρος στον Βόρειο Ατλαντικό και στον Βόρειο Ειρηνικό. Η Άνδρος στα νησιά Φερόες και στη Μάγχη. Η Άνδρος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στην D-day. Η Άνδρος του Ινδικού, αλλά και του Κάβο Ντόρου. Η Άνδρος των χιλιάδων ναυτικών. Εκείνων που επέστρεψαν και των άλλων που χάθηκαν. Η Άνδρος σε ιστορίες που καμιά φορά ακούμε σαν απόηχο τα βράδια του χειμώνα ή τις νύχτες του καλοκαιριού, από όσους έχουν κουράγιο να τις αφηγηθούν. Η Άνδρος των πατεράδων μας. που την κουβαλούσαν παντού, μαζί με μια εικόνα της Παναγιάς στο ναυτικό τους σάκο. 

Αυτή την Άνδρο θελήσαμε να παρουσιάσουμε σε 35-40 λεπτά συγκινητικής αφήγησης: δύο γιοί ναυτικών που δεν επέστρεψαν ποτέ. Του Σταμάτη Μπασαντή από τα Λειβάδια, που ταξίδεψε σε όλους τους ωκεανούς κι έσβησε μια νύχτα του 1976 αρόδο σε ένα παροπλισμένο πλοίο ανοικτά της Σαλαμίνας. Και του Θανάση Θωμά από το Απροβάτου, που ταξίδεψε για χρόνια πλήρωμα με όλα τα πλοία της γραμμής και χάθηκε ξαφνικά μια άγρια νύχτα του 1983  "λαθρεπιβάτης¨ανοιχτά στο Κάβο Ντόρο. Μείναμε εμείς πίσω. Να τους κουβαλάμε μέσα μας μέχρι το τέλος της διαδρομής μας...

Μέσα από την επιγραμματική προσωπική παρουσίαση επιχειρήσαμε να ανασυνθέσουμε μια ιστορία μισοσβησμένη. Μια ιστορία γραμμένη στο κύμα και στην αναζήτηση ενός "προορισμού που πάει και πάει μα δεν στέκει/ Όπως δεν στέκουν τα χαράματα/ Όπως δεν στέκουν και τα ρίγη/ Όπως δεν στέκουν και τα κύματα/ Όπως δεν στέκουν κ’ οι αφροί των βαποριών/ Μήτε και τα τραγούδια μας για τις γυναίκες που αγαπάμε...", όπως έγραψε ο μεγάλος Ανδριώτης Ανδρέας Εμπειρίκος...

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Να ευχαριστήσουμε τον Βασίλη Μπατή και το Λάας, που είχαν την πρωτοβουλία μιας παρουσίασης εκτός σεζόν. Να σημειώσουμε ιδιαίτερα την παρουσία όλων των πρακτόρων του λιμανιού: ο Πέτρος, ο Φραντζέσκος, ο Γιώργος. Αλλά και την έκπληξη της βραδιάς: την παρουσία του πρόεδρου του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου Φαίδωνα Ταμβακάκη. Κάποτε συνοδοιπορήσαμε στο εκλεκτό ελληνικό περιοδικό των γραμμάτων και του πολιτισμού Διαβάζω. Ήταν ιδιαίτερη η συγκίνηση που τον είδαμε εκεί με όλη την παρέα του.  

Να ευχαριστήσουμε όλους τους προσελθόντες. Αυτούς που γνωρίζαμε, αλλά κι αυτούς που δεν γνωρίζαμε. Όπως π.χ. την Κορίνα και την παρέα της από το Φελλό ή τον Λεωνίδα Λάβδα, που η ιστορία του πατέρα του περιλαμβάνεται στο βιβλίο. Να ευχαριστήσουμε την Ηλέκτρα Καράγιωργα (φωτογραφίες) και το Νίκο Κατσίκη (ήχο). Και να προσθέσουμε το πιο σημαντικό: ήταν μια παρουσίαση εκτός σεζόν. Άρα ήταν και μια "αναμέτρηση" με τους εναπομείναντες του νησιού. Αυτούς που αγαπούν την ιστορία του νησιού. Φυσικά όλοι - αν και Παρασκευή βράδυ - βρήκαν πάρκινγκ εύκολα! Γιατί έχουν φύγει πια οι επισκέπτες των αυγουστιάτικων φεγγαριών! Πήγαν για άλλες πολιτείες: αναρχικές, εξωτερικές, βορειοπροαστιακές, βιοποριστικές κλπ. 

Τέλος να ευχαριστήσουμε για μια ακόμα φορά τον γλυκύτατο και υπέροχο Έλληνα ζωγράφο Γιώργο Σταθόπουλο, που εικονογράφησε το εξώφυλλο της έκδοσης μας. Και να θυμίσουμε πως ο Γιώργος Σταθόπουλος υπήρξε ξεχωριστός φίλος του Νίκου Γκάτσου και του Μάνου Χατζιδάκι. Και έχει εικονογραφήσει πάρα πολλά εξώφυλλά δίσκων και βιβλίων πολλών Ελλήνων μουσικών και συγγραφέων. Το ότι τίμησε και την έκδοση μας για την Άνδρο - με αυτό το έξοχο εξώφυλλο - ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί στο ταξίδεμα των "Ναυτικών Ιστοριών της Άνδρου" στο πέλαγος των βιβλίων και της ανάγνωσης...