Εν Άνδρω

Του Πάνου Σταθόπουλου

(Με την επικαιρότητα να επικεντρώνεται σήμερα στη Βουλή σχετικά με την τροπολογία για την Χρυσή Αυγή και την όλη συζήτηση στον ελληνικό ηλεκτρονικό και έντυπο Τύπο σχετικά με το θέμα αναδημοσιεύουμε ιστορική πολιτική αναφορά του συνεργάτη μας Πάνου Σταθόπουλου σχετικά με τις προσπάθειες να δημιουργηθεί ακροδεξιά στην Ελλάδα από την δικτατορία μέχρι σήμερα - Εν Άνδρω)

Οι πρώτες απόπειρες δημιουργίας κομματικού σχηματισμού δεξιότερα της Ν.Δ. είχαν σαφές φιλοχουντικό και αντι-Καραμανλικό στίγμα. Αρχικά με την Εθνική Δημοκρατική Ενωση στην οποία ηγείτο ο Πέτρος Γαρουφαλιάς που υπήρξε το μήλον της Εριδος μεταξύ Παλατιού και Γ. Παπανδρέου στα Ιουλιανά του 1965. Μετά την αποτυχία του (στις εκλογές του 1974 συγκέντρωσε μόλις λίγο πάνω από 1%) το σχήμα αντικαταστάθηκε στις επόμενες εκλογές του 1977 από την Εθνική Παράταξη με αρχηγό τον «πρωθυπουργό της αποστασίας» Στέφανο Στεφανόπουλο.

Παρότι ο ίδιος δεν εξελέγη βουλευτής, το σχήμα συγκέντρωσε σχεδόν 7% εκλέγοντας 5 βουλευτές, τρεις από τους οποίους όμως ψήφισαν τελικά τον Καραμανλή στην εκλογή ανάδειξής του στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1980, την ώρα που και ο προσωρινός αυτός κομματικός σχηματισμός βρισκόταν σε αποσύνθεση. Το 7% όμως, παρότι είχε επιτευχθεί σε «χαλαρές» συνθήκες με δεδομένη την παραμονή της Ν.Δ. στην εξουσία, ήταν αναμφίβολα υψηλό ποσοστό, αποτελώντας κίνητρο για ανάλογες απόπειρες στο μέλλον.

Η πρώτη από αυτές ήταν το 1981, του Σπύρου Μαρκεζίνη, που αναβίωσε το Κόμμα των Προοδευτικών (έχοντας υπάρξει και πρωθυπουργός τον Οκτώβριο του 1973 λίγο πριν ανατραπεί από το πραξικόπημα Ιωαννίδη), μένοντας όμως κάτω από 2%, αλλά κερδίζοντας μία έδρα στις πρώτες ευρωεκλογές που διεξήχθησαν τότε στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές. Μία έδρα κέρδισε επίσης στις ευρωεκλογές του 1984 το νέο σχήμα της ΕΠΕΝ που εμφανίστηκε, σύμφωνα με όλες τις πηγές, με υπόδειξη του έγκλειστου στις φυλακές Γεώργιου Παπαδόπουλου, αλλά το 2,3% που συγκέντρωσε τότε έμελλε να είναι το μεγαλύτερο που επέτυχε έπειτα από συμμετοχή σε έξι διαδοχικές βουλευτικές εκλογές (εκτός από τον Νοέμβριο 1989) στις οποίες έμεινε πάντα χαμηλά, πολύ κάτω του 1%.

Η μεγάλη αυτή συνεχής αποτυχία στην εκπροσώπηση του ακροδεξιού χώρου πυροδοτούσε ασφαλώς διάφορες εξελίξεις. Οι κομματικοί σχηματισμοί που κατά καιρούς εμφανίστηκαν στην πορεία δεν είναι λίγοι, αλλά είναι όλοι αποτυχημένοι με ελάχιστες ψήφους, όπως και οι πρώτες εμφανίσεις της Χρυσής Αυγής (με αρχηγό πάντα τον Νίκο Μιχαλολιάκο) στις ευρωεκλογές του 1994 και στις βουλευτικές του 1996. Το νέο αυτό σχήμα όμως έχει αρχίσει να δείχνει ένα νέο στίγμα με έμφαση στην (ναζιστική) ιδεολογία και στις βίαιες πρακτικές. Γι’ αυτό ακριβώς καταγγέλλεται επίσημα από το 1998 και αναγκάζεται να αναστείλει τη δράση του. Στις ευρωεκλογές του 1999 συμμετέχει στο σχήμα της Πρώτης Γραμμής που ίδρυσε ο Κ. Πλεύρης, αλλά η εκλογική αποτυχία με ελάχιστα ποσοστά συνεχίζεται και το 2000 όταν ο πιο επιτυχημένος σχηματισμός του «χώρου», η Εθνική Συμμαχία του Γρ. Μιχαλόπουλου, συγκεντρώνει μόλις 0,2%.

Όλα αυτά όμως παίρνουν νέα μορφή όταν μετά τις εκλογές του 2000 ο Γ. Καρατζαφέρης διαγράφεται από τη Ν.Δ. και ιδρύει τον ΛΑΟΣ. Το νέο σχήμα δίνει στέγη σε πολυποίκιλα πρόσωπα του ακροδεξιού χώρου, μαζί όμως και με άλλα «πιο δημοκρατικά» στελέχη, ενώ η πολιτική ευελιξία του αρχηγού αποφεύγει σε κάθε περίπτωση το ακροδεξιό στίγμα. Παρά την αναπάντεχη όμως επιτυχία του 13,6% που συγκέντρωσε η υποψηφιότητα Καρατζαφέρη για την Υπερνομαρχία Αθηνών – Πειραιώς στις περιφερειακές εκλογές του 2002, το 2004 δεν καταφέρνει την είσοδο στη Βουλή, εκλέγοντας όμως έναν ευρωβουλευτή. Η είσοδος στη Βουλή θα έρθει αργότερα (2007, 2009) μαζί με το «πολυπόθητο απομεινάρι» του 1977, το πάνω από 7% που συγκεντρώνει στις ευρωεκλογές 2009.

Ήταν όμως κύκνειο άσμα. Μετά την πτώχευση της χώρας, ο ΛΑΟΣ, όχι μόνο ψηφίζει το πρώτο μνημόνιο, αλλά συμμετέχει και στην κυβέρνηση Παπαδήμου. Δεν θα περάσει έκτοτε ποτέ το 3%, ενώ ως αυθεντικός πλέον εκφραστής της «οργής» αναδύεται η Χρυσή Αυγή με τέσσερα συνεχή ποσοστά στην περιοχή του 7% στις διπλές βουλευτικές εκλογές του 2012 και 2015 και το ρεκόρ του 9,4% στις ευρωεκλογές του 2014. Βεβαίως, οι τρεις ευρωβουλευτές που εξέλεξε τότε, όπως και οι άλλοι δύο του 2019 (στο δικό της κύκνειο άσμα δεδομένου ότι έμεινε εκτός Βουλής) στη συνέχεια παραιτήθηκαν και αποχώρησαν. Δεν έμεινε κανένας στο συγκεκριμένο σχήμα, ενώ απομένει η οριστική καταδίκη της ως εγκληματικής οργάνωσης.

Η εγκατάλειψη και η εκλογική αποτυχία με μεμονωμένες συγκυριακές εξάρσεις αποτελεί εντέλει το κύριο γνώρισμα του δεξιού-ακροδεξιού χώρου που προσπαθεί να εμφανιστεί στην Ελλάδα, πέρα από τα όρια που ελέγχει ο σταθερός φορέας της ελληνικής κεντροδεξιάς. Οι προσεχείς εκλογές θα είναι μία ακόμα ευκαιρία να δοκιμαστούν όλα αυτά ξανά στην πράξη.

* Ο Πάνος Σταθόπουλος είναι μαθηματικός, διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, υπεύθυνος exit-poll μεγάλων καναλιών, αναλυτής δημοσκοπήσεων και σήμερα επιστημονικός διευθυντής του Ιδρύματος Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ 9/4.