Εν Άνδρω

Του Κώστα Ιορδανίδη

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο Ιανός, ο Ιανουάριος και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ο χρόνος, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Ο ιταλικός Καζαμίας, οι προβλέψεις για το μέλλον και οι σοφοί που λένε πολλά και τίποτα. Η του χρόνου Πύλη ανοίγει για μια ακόμα φορά. Στη φωτογραφία η πύλη στο κάστρο του Στέρλινγκ της Σκωτίας.

Επινοητικοί οι Ιταλοί, λάτρευαν από αρχαιοτάτων χρόνων έναν θεό επιχώριο, που δεν υπήρχε σε καμία από τις άλλες παλαιές θρησκείες. Τον ονόμαζαν Ιανό και ήταν ο θεός των δημοσίων πυλών, από τις οποίες διέρχονταν οι οδοί της πόλεως.

«Πατήρ του Χρόνου» εθεωρείτο ο Ιανός και ήδη από τον 7ο αι. π.Χ. ήταν γνωστός ως Januarius [Ιανουάριος, παρ’ ημίν] και το όνομά του δόθηκε στον πρώτο μήνα του νέου έτους. Τον Φεβρουάριο του 1582, ο Πάπας Γρηγόριος 13ος στο νέο ημερολόγιο διατήρησε τον Ιανουάριο πρώτο μήνα της χρονιάς.

Είναι η Εκκλησία ανάμεσα σε άλλα πολλά μεγάλο χωνευτήρι παραδόσεων παλαιοτέρων εποχών. Και έτσι η Πρωτοχρονιά εξακολούθησε να είναι στη Χριστιανική πλέον Εποχή μία Πύλη που ανοίγει και ένας δρόμος που θα διανύσει ο άνθρωπος για 365 μέρες εκτός από τα «διορθωτικά» δίσεκτα έτη.

Για την αρχαία μυσταγωγία, ο Ιανός συμβόλιζε την υπερτάτη και αμετάβλητη αρχή του σύμπαντος, κατά την οποία το παρελθόν και το μέλλον αποτελούν «εν και το αυτόν» έγραφε συνεργάτης της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας. Το 1936, ο ποιητής T.S. Eliot στο πρώτο «Κουαρτέτο» έλεγε κάτι αντίστοιχο με άλλα λόγια. «Ο χρόνος ο παρών και ο παρελθών χρόνος ίσως αμφότεροι είναι παρόντες στον μέλλοντα χρόνο…».

Καλά όλα αυτά τα αποκρυφιστικά, οι μεταφυσικές ποιητικές ασκήσεις, αλλά ο άνθρωπος της καθημερινής ζωής αναζητεί συγκεκριμένες απαντήσεις περί των όσων του επιφυλάσσει ο νέος χρόνος.

Διόλου παράδοξο, λοιπόν, ότι το 1763 εκδόθηκε σε κάποια πόλη των Παπικών Κρατών της Ιταλίας ένα βιβλίο με τίτλο «Casamia», που περιείχε προβλέψεις για τα επερχόμενα στη διάρκεια του ερχομένου έτους. Ακολούθησαν πλείστες όσες εκδόσεις σε όλες τις χώρες. Διάφοροι «Καζαμίες» αποκαλυπτικοί των εξελίξεων. Αμέτρητοι οι βιοπορισθέντες έκτοτε από τη «μαντική» αυτή δραστηριότητα.

Στην αγνωστικιστική μας εποχή, πολλοί αγωνιούν εάν η σύγκρουση της Δύσεως με τη Ρωσία του προέδρου Πούτιν θα οδηγήσει σε πυρηνικό ολοκαύτωμα. Ή ακόμη διερωτώνται πώς θα διαμορφωθεί το περιβάλλον στη Μέση Ανατολή μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία.

Και αναμένουν από τους σημερινούς σοφούς του κόσμου απαντήσεις. Και αυτοί λένε διάφορα και ταυτοχρόνως τίποτε. Αλλά επειδή ο χρόνος είναι ενιαίος και ασταμάτητα κυλάει, τα όσα μέλλει να συμβούν θα είναι η συνέχεια των όσων προηγήθηκαν και δημιούργησαν το χάος. Όμως, η Πύλη ανοίγει…

Εν κατακλείδι, συνεπώς, απλώς «Καλή Χρονιά».