Εν Άνδρω

Γράφει ο ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

ΜΝΗΜΗ ΠΡΩΤΗ: Πέρσι τέτοια μέρα του 2024 ξημερώναμε στο μακρινό Εδιμβούργο. Η περιπλάνηση κοντά δύο εβδομάδες στα βόρεια σημεία του χάρτη ολοκληρώθηκε με δύο διαδρομές στις παλαιές πρωτεύουσες της Σκωτίας, το Στερλινγκ και το Σαιντ Άντριους. Άλλα ξημερώματα, άλλα βουνά κι άλλες θάλασσες, άλλες ζωές. Κάτω απ' την ίδια σκέπη του ουρανού, που παραλλάζει αενάως από τόπο σε τόπο, από ζωής σε ζωή, από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ανάλογα με το που στέκει κανείς, που κοιτά και τι κοιτά. Πρώτη Κυριακή του 2025 και απολαμβάνεις το πρωινό με τα δώρα της ανδριώτικης γης - τρία μεγάλα πορτοκάλια από το κτήμα του Λιοπύρου στα Λειβάδια. Η μέρα και οι σκέψεις της. Ο τόπος και τα χρώματα του.

ΜΝΗΜΗ ΔΕΥΤΕΡΗ: Σηκώνεις τα μάτια στους Γερακώνες. Τα σύννεφα περνούν πάνω από την κορυφή. Πάνω από το μοναστήρι της Παναχράντου. Που στέκει εκεί 1000 και πλέον χρόνια ατενίζοντας τη ζωή που περνά και φεύγει, την Άνδρο, που στέκει αιώνια πάνω από τα κύματα του Αιγαίου. Μια φλόγα που ορίζει το ανθρώπινο ίχνος στον τόπο. Όπως έγραφε ο Σεφέρης "Τι μπορεί να θυμάται μια φλόγα; Α θυμηθεί λίγο λιγότερο απ’ ό,τι χρειάζεται, σβήνει· α θυμηθεί λίγο περισσότερο απ’ ό,τι χρειάζεται, σβήνει. Να μπορούσε να μας διδάξει, όσο ανάβει, να θυμόμαστε σωστά." Να θυμόμαστε σωστά όσο γίνεται κι αυτή τη χρονιά... 

ΜΝΜΗ ΤΡΙΤΗ: Στο μοναστήρι με τον παππού της Άνδρου, τον Γέροντα Ευδόκιμο, και τον καθηγητή Μάριο Μπέγζο. Μαζί τους και ο Αέτιος. Ο Μάριος χάρισε στον Ευδόκιμο τα βιβλία του. Κρατούσε ένα από αυτά ο Γέροντας την ώρα της φωτογραφίας. Σα να έδινε την ευχή του. Για την ιστορία το μοναστήρι το γνώρισα μισοκατεστραμένο ανήμερα του Αγίου Παντελεήμονα στη δεκαετία του 1960. Ήμουν 8 ετών. Με πήγαν η θεία Ειρήνη και ο θείος Πέτρος από τα Λειβάδια...

 

ΜΝΗΜΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Μπροστά στην δίφορη κατάφορτη λεμονιά. Ήδη τα μισά λεμόνια έχουν φύγει. Όμως τα άλλα συνεχίζουν να μεγαλώνουν. Οι καρποί της ανδριώτικης γης. Ανάσες στην καθημερινότητα της ζωής στο νησί. Στους καρπούς της γης κρύβονται τα άδηλα μυστικά της ζωής...

ΜΝΗΜΗ ΠΕΜΠΤΗ: Η Χώρα ξυπνά μπροστά στο Αιγαίο που ροδίζει. Μια άλλη ανατολή, ένα διαφορετικό ανθρώπινο αποτύπωμα από το περσινό. Μόνο τα κάστρα στην άκρη της θάλασσας παραμένουν ίδια. Μεσαιωνικά κάστρα. Στη Σκωτία και στην Άνδρο. Στην Άνδρο, είναι το αποτύπωμα του πρώτου βενετού διοικητή του νησιού που έφτασε το 1205...

ΜΝΗΜΗ ΕΚΤΗ: Οι καρποί της γης και το κάστρο στην Άνδρο. Ανάμεσα από τα κλαδεμένα κλαριά της ελιάς προβάλει το κάστρο μέσα στη θάλασσα. Η χρονιά ξεκινά με οικείο και όμορφο τρόπο...

ΜΝΗΜΗ ΕΒΔΟΜΗ: Κάτι σαν την "έβδομη σφραγίδα"! Ή, σαν παραλλαγή στον στίχο που έλεγε πως: "όταν ήμουν παιδί είχα βρει έναν κήπο/ για να κρύβομαι εκεί απ’ τη ζωή όταν λείπω..." Αυτό τον κήπο τον θυμάμαι - ανάμεσα σε μισόθαμπες παιδικές μνήμες - στην Άνδρο άλλων εποχών. Μνήμες διάσπαρτες - καλοκαιρινές ή χειμωνιάτικες -, που έφτιαξα μόνος μου όταν παιδί βρέθηκα κάποια αραιά διαστήματα στο νησί. Η Άνδρος, η πατρίδα του πατέρα, ήταν τότε διαφυγή και καταφυγή, από την τότε ζωή. Κι εξακολουθεί να είναι και σήμερα. Απλώς άλλαξαν οι κήποι. Οι παλιοί ήταν άλλων ανθρώπων. Ο πατέρας δεν άφησε κήπο. Μόνο τη μνήμη του. Τον σημερινό ήρθα και τον έφτιαξα μόνος μου...