Εν Άνδρω

Του Βαγγέλη Πισσία

Καθηγητή Διαχείρισης Υδατικών Πόρων, Μηχανικός ΑΠΘ, Οικονομολόγος

 

Τρεχούμενα νερά στο γεφύρι του Λέοντα όπου καταλήγουν και τα νερά των Εβρουσών. Οκτώβριος 2016 και ενώ έχει να βρέξει μήνες (φωτ. Εν Άνδρω)

(Τόση κουβέντα για τα νερά στην Άνδρο εδώ και χρόνια. Τόση κουβέντα και για τις γεωτρήσεις, που είναι οικολογικά το χειρότερο μέτρο. Αλλά καμία κουβέντα για τα επιφανειακά νερά και τα νερά των πηγών που πάνε στη… θάλασσα!!! Κι όμως κάποιοι δεν έμειναν στα λόγια. Ο Βαγγέλης Πισσίας, καθηγητής Διαχείρισης Υδατικών Πόρων, Μηχανικός ΑΠΘ, Οικονομολόγος, έχει ξεκινήσει από το 2009 και έχει καταθέσει μια ολοκληρώμενη μελέτη στην Περιφέρεια το 2014. Η μελέτη του έμεινε στα αζήτητα μέχρι τον Μάιο του 2016. Τότε σε μεγάλη σύσκεψη στην Περιφέρεια κατάλαβαν επιτέλους την αξία της. Και το έργο σαν να πήρε εμπρός. Γνωρίζοντας το θέμα ρωτήσαμε τον Βαγγέλη Πισσία για το ιστορικό της προσπάθειας, γιατί δεν έχει ακόμα προχωρήσει στην κατασκευή, ποιοι βοήθησαν να προχωρήσει η μελέτη, γιατί η Σύρος αντιδρά κλπ. Ο Β. Πισσίας έστειλε ένα μικρό ιστορικό του θέματος και μερικά σχέδια από όλη τη μελέτη. Όλα πια είναι έτοιμα μέχρι και η μελέτη εφαρμογής που κατατέθηκε τον Ιούνιο του 2016. Είμαστε πλέον ένα βήμα πριν το τέλος. Ας ευχηθούμε την ολοκλήρωση διαβάζοντας την εξιστόρηση της μέχρι σήμερα προσπάθειας από τον πρωταγωνιστή – Εν Άνδρω)

Η  αρχική σύμβαση για τις λιμνοδεξαμενές υπεγράφη την 21/9 2009. Από την αρχή της προσπάθειας είχαμε την αρωγή της νέας τότε δημοτικής αρχής και του δημάρχου Άνδρου Γιάννη Γλυνού. Προέβλεπε τέσσερις φάσεις (Δράσεις), οι τρείς  πρώτες ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν  στα μέσα του 2011. Προτείναμε 7  θέσεις λιμνοδεξαμενών  οι οποίες πληρούσαν τα κριτήρια για την χωροθέτηση και κατασκευή  τους.   Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας επέλεξαν 3 από τις 7 προτεινόμενες θέσεις.

Το γεφύρι του Λέοντα μετά τα Απατούρια όπου καταλήγουν και τα νερά των Εβρουσσών (φωτ. Εν Άνδρω).

Ακολούθως ξεκίνησε η εξέταση των περιβαλλοντικών  επιπτώσεων  ως προς τις επιλεγείσες θέσεις.  Αφ’ ότου υποβλήθηκε η μελέτη και μέχρι την εξασφάλιση της περιβαλλοντικής  αδειοδότησης από τις  Αρχαιολογικές διευθύνσεις,  την Δασική και Πολεοδομική υπηρεσία καθώς και αυτή των Χρήσεων Γης  διανύθηκε περίοδος μεγαλύτερη του ενάμιση  έτους.  Ακολούθησε η διαδικασία  καθορισμού  από τις  αρμόδιες  υπηρεσίες της Περιφέρειας των περιβαλλοντικών όρων.

Η τελευταία φάση (Δράση 4)  περιελάμβανε την  Γεωτεχνική και την  Τεχνική Προμελέτη οι οποίες υπεβλήθησαν  τμηματικά εντός του 2013. Αφορούσαν στις  3 λιμνοδεξαμενές: των Ευρουσιών, της Πίσω Μεριάς Κορθίου και του Ξηροκάμπου Γαυρίου. Μετά την περάτωση των παρατηρήσεων της Τεχνικής Υπηρεσίας της Περιφέρειας , οι 3 Τεχνικές Προμελέτες για τις λιμνοδεξαμενές, στην  ολοκληρωμένη μορφή τους, συμπεριλαμβανομένων και των λεπτομερών κατασκευαστικών σχεδίων – οι περισσότερες σε στάδιο οριστικής μελέτης - καθώς και των τευχών αναλυτικής προμετρήσεως και προϋπολογισμού, υπεβλήθησαν στην Τεχνική Υπηρεσία  της Περιφέρειας σε ηλεκτρονική μορφή τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 2014.

Οι καθυστερήσεις του έργου οφείλονται στην παρατεταμένη περίοδο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, αλλά και σε τριβές,  λόγω αρνητικής αντιμετώπισής  ορισμένων  παραγόντων  στην Σύρο, που αμφισβήτησαν την αξία του έργου και προέκριναν την λύση των γεωτρήσεων. Μια μέθοδο εσφαλμένη, απολύτως κατά την γνώμη μας. Μια προσέγγιση, που μπορεί να αποβεί καταστροφική για την διαχείριση των Υδατικών Πόρων στην χώρα μας. Ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου  και κυρίως στις Κυκλάδες. Εδώ ευθύνη φέρει κυρίως η πολιτεία, που δεν νομοθέτησε και δεν εφαρμόζει αυστηρά μέτρα, σύμφωνα με το πνεύμα και γράμμα της Κοινοτικής Οδηγίας 200/60, επιτρέποντας την βολική, αντιεπιστημονική και πελατειακού χαρακτήρα, διαχείρισή των υδάτων κυρίως με γεωτρήσεις.

Από το 2014 ακολούθησε περίοδος στασιμότητας. Η διαδικασία ενεργοποιήθηκε ξανά τον Μάιο του 2016, μετά από ευρεία σύσκεψη στην Σύρο με πρωτοβουλία του Επάρχου Άνδρου κ. Δ. Λοτσάρη. Στη σύσκεψη ο Έπαρχος κάλεσε εμένα τον Δήμαρχο κ. Σουσούδη και τον Αντιπεριφερειάρχη  Ν. Αιγαίου κ. Λεονταρίτη και ζήτησε την άμεση ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ.

Στην σύσκεψη αυτή μετά μακρά συζήτηση διαλύθηκε η επικρατούσα εσφαλμένη γνώμη από ορισμένους παράγοντες στην Σύρο,  περί  δήθεν αμιγώς ερευνητικού έργου (δηλαδή περί θεωρητικής  πραγματείας μη εφαρμόσιμης στην πράξη) και κατανοήθηκε ότι πρόκειται περί ολοκληρωμένης τεχνικής προμελέτης, η οποία  πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την ρητή υπόσχεσή μας προς την ευνοϊκώς διακείμενη προηγούμενη αυτοδιοικητική αρχή της Άνδρου υπό τον κ. Γιάννη Γλυνό.

Ζητήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία της Σύρου φάκελος ανάθεσης της οριστικής μελέτης ο οποίος υπεβλήθη αρχές Ιουνίου 2016 σε δύο εκδοχές: η πρώτη, ταχείας ανάθεσης και η δεύτερη σύμφωνα με την συνήθη μακρά διαδικασία.  Προσφάτως κλήθηκα να υποβάλλω σε έντυπη μορφή 5 σειρές τεχνικών εκθέσεων, συνοδών τευχών  και σχεδίων  όπως και άμεσα έπραξα παραδίδοντας 5 ογκώδη κουτιά με όλα τα στοιχεία.

Ευελπιστώ τα πρόσωπα που εκπροσώπησαν και συνεχίζουν να εκπροσωπούν τις τοπικές αρχές της Άνδρου να συνεχίσουν να ενδιαφέρονται και να πιέζουν την Περιφερειακή Διοίκηση προς την κατεύθυνση της υλοποίησης του έργου. Έτσι ώστε να προχωρήσει η κατασκευή του στο εγγύτερο δυνατόν μέλλον, συμβάλλοντας,  στο μέτρο που του αναλογεί, στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ωραίου νησιού μας.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ  ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Σε αντίθεση με άλλες προγενέστερες μελέτες που κατέληγαν σε προτάσεις κατασκευής ταμιευτήρων πλήρους εκμετάλλευσης του υδατικού δυναμικού μιας λεκάνης με σκοπό την κάλυψη υπερτοπικής ζήτησης, σκοπός του παρόντος έργου είναι η μερική εκμετάλλευση του υδατικού δυναμικού της λεκάνης για την κάλυψη της τοπικής ζήτησης με σκοπό την εξασφάλιση της αειφορικής ανάπτυξης. Oι ως άνω ταμιευτήρες προορίζονται να καλύψουν μόνο τις κρίσιμες, πραγματικές, υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες οικισμών και αγροτικών περιμέτρων.

Φωτογραφία τρεχούμενων νερών στα Απατούρια - Αύγουστος 2016!! (φωτ. Εν Άνδρω). 

(1) Το έργο των Αφρουσών αφορά στην κατασκευή μιας χωμάτινης δεξαμενής χωρητικότητας 49.415μ3, στην οποία θα ταμιεύεται όγκος ύδατος που αντιστοιχεί σε μικρό ποσοστό του νερού που απορρέει μέσω του ρέματος Αφρουσών. Η εν’ λόγω ποσότητα παροχετεύται προς την Λιμνοδεξαμενή μέσω έργου υδροληψίας που κατασκευάζεται επί του ρέματος των Αφρουσών (ανάντι της λιμνοδεξαμενής). Η ταμίευση θα γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς ανάλογα με το ποσότητα της απορροής στο ρέμα των Αφρουσών.

(2) Το έργο του Ξηροκάμπου αφορά  στην κατασκευή μιας χωμάτινης δεξαμενής (ταμιευτήρα) χωρητικότητας 41.266μ³, στην οποία θα ταμιεύεται όγκος  ύδατος που αντιστοιχεί σε μικρό ποσοστό του νερού (οικολογική αροχή <20% συνολικής ετήσιας απορροής) που απορρέει μέσω 2 ρεμάτων της λεκάνης Ξηροκάμπου: α) του  μεγάλου, ημιμόνιμης ροής, κύριου κλάδου του ρέματος Ξηροκάμπου, η κοίτη του οποίου εκτείνεται βορειοδυτικά  και β) του συγκλίνοντος προς αυτό δευτερεύοντος κλάδου, η κοίτη του οποίου εκτείνεται ανατολικά. Τα δύο ρέματα συναντώνται κατάντι σε μικρή απόσταση από την   θέση κατασκευής του ταμιευτήρα, ο οποίος τοποθετείται στο τρίγωνο που σχηματίζουν οι κοίτες τους.

(3) Το έργο της Πίσω Μεριάς Κορθίου αφορά στην κατασκευή μιας χωμάτινης δεξαμενής χωρητικότητας 49.540μ³, στην οποία θα ταμιεύεται όγκος  ύδατος που αντιστοιχεί σε  μικρό ποσοστό του  νερού που απορρέει μέσω του ρέματος της Πίσω Μεριάς. Η εν λόγω ποσότητα παροχετεύεται προς την Λιμνοδεξαμενή  μέσω  έργου υδροληψίας που κατασκευάζεται επί του προαναφερόμενου ρέματος (ανάντι της λιμνοδεξαμενής). Η ταμίευση θα γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς ανάλογα με το ποσότητα της απορροής στο ρέμα της Πίσω Μεριάς.

ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ: Το νερό των 3 λιμνοδεξαμενών θα χρησιμοποιείται για ύδρευση και για άρδευση ανάλογα με την πολιτική αξιοποίησης που θα καθορίζει ο Δήμος Άνδρου βάσει των εκάστοτε αναγκών. Στα έργα περιλαμβάνονται επίσης οι αγωγοί προσαγωγής από την υδροληψία στην λιμνοδεξαμενή, τα φρεάτια εισόδου και εξόδου του νερού με τον αντίστοιχο εξοπλισμό (δικλίδες, σωληνώσεις κλπ), όπως επίσης και τα λοιπά αναγκαία για τη λειτουργία τους έργα (υπερχειλιστής, εκκενωτής, έργα αποστράγγισης).