Εν Άνδρω

(Μικρό αφιέρωμα και φόρος τιμής η σημερινή αναδημοσίευση παλαιότερης ανάρτησης μας στον μέγιστο Μίκη Θεοδωράκη που έφυγε από την ζωή σήμερα 2 Σεπτεμβρίου 2021 σε ηλικία 96 ετών. Η μελέτη αναφέρεται στους δύο μεγάλους του ελληνικού πολιτισμού κιέχειτίτλο "Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ". Είναι του συγγραφέα/επικοινωνιολόγου Διαμαντή Μπασαντή και παρουσιάζει το έργο και την προσφορά του ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ και του ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ, δύο από τις μεγαλύτερες και ιστορικές και πολιτιστικές προσωπικότητες της νεώτερης Ελλάδας. Το βιβλίο για τους δύο μεγάλους θεμελιωτές του ελληνικού μουσικού πολιτισμού της Ελλάδας παρουσιάστηκε από τον Σύλλογο Φίλων Μουσικής της Ραφήνας το φθινόπωρο του 2019. Η μελέτη εκπονήθηκε και παρουσιάστηκε μετά από πρόσκληση στον συγγραφέα της στο πανεπιστημίο Λομονόσοφ της Μόσχας στο 2ο Συνέδριο Ελληνικού Πολιτισμού τον Απρίλιο του 2013 - ΕΝ ΑΝΔΡΩ)

Ο Σύλλογος Φίλων Μουσικής Ραφήνας παρουσίασε στο ωδείο Mc George την μελέτη του Διαμαντή Μπασαντή "Η ποίηση στο ελληνικό τραγούδι". Μια προσέγγιση στις κορυφαίες στιγμές του ελληνικού πολιτισμού στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα όταν η ελληνική λαϊκή μουσική με την συμβολή των δύο μεγάλων έντεχνων μουσικοσυνθετών, Χατζιδάκι και Θεοδωράκη "συναντήθηκε" με την σπουδαία ποίηση της γενιάς του '30 δημιουργώντας ένα εκρηκτικό καλλιτεχνικό και πολιτισμικό μείγμα που άνοιξε νέους δρόμους στο ελληνικό τραγούδι και στον ελληνικό πολιτισμό. Η μελέτη γράφτηκε με προτροπή της Ιρίνας Τρεσαρούκοβα, προέδρου του τμήματος Νέων Ελληνικών του πανεπιστημίου Λομονόσοφ και παρουσιάστηκε σε διεθνές συνέδριο στη Μόσχα τον Απρίλιο του 2013. 

Στην παραπάνω φωτογραφία ο Βαγγέλης Μαυρουδής μιλά για τον βιβλίο.

Ήταν η προτροπή των ξένων θαυμαστών του νέου ελληνικού πολιτισμού που οδήγησε τον Δ. Μπασαντή στην αποτύπωση για πρώτη φορά την μεγάλη ελληνική δημιουργική "συνάντηση" ελληνικής μουσικής και ποίησης που πρώτοι ξεκίνησαν με σπουδαία διεθνώς αποτελέσματα ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης. Το βιβλίο παρουσίασε ο σημαντικός συγγραφέας ιστορικής λογοτεχνίας Βαγγέλης Μαυρουδής, προέδρος του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Ραφήνας. 

 

Τους μουσικούς και το βιβλίο προλόγισε ο έντεχνος συνθέτης Βαγγέλης Πιτσιλαδής, ο οποίος στάθηκε ιδιαίτερα στο ξεκίνημα της μεγάλης διαδρομής, που ανατέμνει και η μελέτη, κατά την δεκαετία του 1960. Ο Βαγγέλης Πτσιλαδής βιολιστής τότε της ορχήστρας του Μίκη Θεοδωράκη και αργότερα συνθέτης σημαντικών ελληνικών τραγουδιών κατέθεσε με τρόπο ιδιαίτερο την εμπειρία εκείνης της εποχής. 

Στη συνέχεια ο συγγραφέας της μελέτης συνόψισε την εικόνα που είχε και έχει διαμορφωθεί για τον ελληνικό πολιτισμό μέσα από το έργο του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη διεθνώς. Στάθηκε στις εικόνες του ελληνικού πολιτισμού (μουσικής και ποίησης) που πέρασαν μέσα από τον κινηματογράφο, την μουσική και το τραγούδι των δύο μεγάλων μουσικοσυνθετών στη Ρωσία, στην Ευρώπη και στην Αμερική. Εικόνες που διαμόρφωσαν τελικά και τα μεγάλα στερεότυπα του Έλληνα και της Ελλάδος στο ελληνικό και στο διεθνές ακροατήριο. Φιλμ που καθόρισαν πως μας βλέπουν οι άλλοι, αλλά και πως βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας, όπως η Στέλλα, Τα Παιδιά του Πειραιά, ο Ζορμπάς, το Αμέρικα-Αμέρικα, το Τοπ Καπί κλπ.

Ακούσματα και εικόνες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας εικόνας μας, αλλά και μια παγκόσμια μουσική και πολιτισμική κληρονομιά μέσα από έργα τα έργα του Θεοδωράκη όπως το Μαουτχάουζεν του Θεοδωράκη - είναι κάτι σαν εθνικός ύμνος στο Ισραήλ και μουσική αναφορά για Γερμανούς, Άγγλους και Ασιάτες - και το Kanto Heneral σε στίχους Pablo Nerouda - μουσική αναφορά για Ευρώπη και Λατινική Αμερική.

 Ο Βαγγέλης Μαυρουδής μιλώντας για τους δύο σπουδαίους Έλληνες στάθηκε στο ξεχωριστό ρόλο καθενός. Μίλησε συγκινητικά για το έργο και τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και για το πόσο συνεπήρε τα πλήθη ο Θεοδωράκης με το σπάνιο ταλέντο και το ασίγαστο πάθος του, αλλά και την πληθωρική προσωπικότητα του. Στοιχεία που αποτυπώνονται και στην μελέτη. Εστιάζοντας και στην πολιτικο-καλλιτεχνική διάταση που είχε το τραγούδι σε όλο τον κόσμο στην δεκαετία του 1960, κάτι που σημειώνεται στην μελέτη.

Μιλώντας για την πολιτικο-καλλιτεχνική διάσταση του τραγουδιού - διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, ο Δ. Μπασαντής στάθηκε στις παράλληλες πορείες και στα μεγάλα νεανικά ακροατήρια που συνεπήρε η μουσική από το 1960 μέχρι το 1980. Μια εποχή όπου ο Θεοδωράκης με τις μεγάλες μαζικές συναυλίες του στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο αποτέλεσε τον "πρεσβευτή" της ελληνικής κουλτούρας στον κόσμο. Αναπόφευκτες οι αναφορές στον Μπομπ Ντύλαν και στην Τζοάν Μπαέζ που έτυχαν ανάλογης παρουσίας στην Αμερική.

Η παραπάνω αναφορά συμπληρώθηκε από τον Βαγγέλη Πιτσιλαδή, που εξήγησε πως επειδή δεν υπήρχαν συμφωνίες ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ τότε, δεν υπήρχε τρόπος να παίρνει τα πνευματικά δικαιώματα των τραγουδιών του ο Θεοδωράκης στην Αμερική και ο Ντύλαν στην Ελλάδα. Έτσι, οι εταιρείες βρήκαν λύση δίνοντας χρήματα από τα δικαιώματα του Ντύλαν στην Ελλάδα στον Θεοδωράκη και του Ντύλαν στην Ελλάδα από τα δικαιώματα του Θεοδωράκη! Μια παρατήρηση που προκάλεσε εντύπωση στο ακροατήριο. Ο Βαγγέλης Πιτσιλαδής εξηγεί στο ακροατήριο...

Σε όλη την διάρκεια της παρουσίασης που κράτησε μιάμιση ώρα ο λόγος εναλλασσόταν με τραγούδια των δύο μεγάλων Ελλήνων συνθετών που χάραξαν τις μεγάλες πολιτισμικές διαδρομές τους στην Ελλάδα και στον κόσμο. Τραγούδια από τον κινηματογράφο και την δισκογραφία που άνοιξαν δρόμους για τον ελληνική τέχνη και πολιτισμό. Τρεις επαγγελματίες μουσικοί και μέλη του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Ραφήνας οι Σταυρός Αβράμογλου (τραγούδι), Ζαφείρης Μπεκιαρίδης (μπουζούκι) και Ανδρέας Χαλκιάς (κιθάρα) έπαιξαν 9 από τις πολύ μεγάλες επιτυχίες του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη δημιουργώντας και κάτι από το κλίμα μιας εποχής που άλλαξε την Ελλάδα και που η μεταπολίτευση συνέβαλε ώστε ο θετικός απόηχος της να φτάνει μέχρι σήμερα. Συνεπώς όσοι μηδενίζουν εύκολα τα επιτεύγματα της Ελλάδας στην μεταπολίτευση απλώς παραγνωρίζουν ή δεν γνωρίζουν την συνεισφορά της στον ελληνικό πολιτισμό κατά τις πρώτες δεκαετίες της.

Να σημειώσουμε πως μαζί με την ορχήστρα που έδωσε το μουσικό κλίμα υπήρξαν και απαγγελίες δίνοντας πριν από ορισμένα τραγούδια ποιητική διάσταση πριν οι στίχοι γίνουν τραγούδι και απογειωθούν μέσω της μουσικής. Εδώ η Αρετή Μπέκα διαβάζει το ποίημα πριν το ακουστεί και σαν τραγούδι. 

Στην εκδήλωση εκτός από τις πολιτιστικές παρουσίες που αναφέραμε ήταν και τέσσερις μάλλον απροσδόκητες πολιτικές παρουσίες: τον δήμαρχο Ραφήνας Βαγγέλη Μπουρνού, τον έπαρχο Άνδρου Δημήτρη Λάσκαρη, τον αντιδήμαρχο Άνδρου Δημήτρη Γιαννίση και τον Δημήτρη Κοντοφάκα, στενό συνεργάτη του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη. 

Η βραδιά έκλεισε με μουσική και τραγούδι. Η κομπανία του Συλλόγου Φίλων Μουσικής έκλεισε με το διεθνώς αναγνωρισμένο Μαουτχάουζεν του Θεοδωράκη και την μαγική Μικρή Ραλλού του Χατζιδάκι. Δύο ξεχωριστές στιγμές της ελληνικής μουσικής. Να σημειώσουμε εδώ πως λόγω κρυώματος δεν προσήλθε ο πιανίστας κι έτσι το κουαρτέτο έγινε τρίο. Αλλά και πάλι τα κατάφεραν πάρα πολύ καλά.

 Η αφίσα της εκδήλωσης. 

 

"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"