Εν Άνδρω

Όρμος Κορθίου. Φωτογραφία στα μέσα της δεκαετίας 1960. Από την έκθεση φωτογραφιών του Γ. Παπαδόπουλου «Το Κόρθι σαν άλλοτε».

Στο πρώτο τριήμερο της χρονιάς με συνάντησε τυχαία στη Λιθοδομή στο Κόρθι ο παλιός συνεργάτης Γιώργος Γλυνός, ένας ιδιαίτερα επιμελής καταγραφέας της ιστορίας της Άνδρου, και μου έδειξε φωτογραφίες από την παραλία του Κορθίου πριν την διαμόρφωση του παραλιακού δρόμου στη δεκαετία του 1990, που άλλαξε όλη την φυσιογνωμία του παλιού παραδοσιακού ψαράδικου οικισμού. Συζητήσαμε και ζήτησα να γράψει ένα κείμενο. Αντιπρότεινε να στείλει τις φωτογραφίες και να το γράψω προσθέτοντας το πως έφτασαν στα χέρια μας οι φωτογραφίες. Έκτοτε πέρασαν ακετές μέρες και νόμισα πως το είχε ξεχάσει. Χτες, όμως, έλαβα τις φωτογραφίες που αποτυπώνουν μια πολύ μεγάλη αλλαγή στην παρουσία και στην ιστορία του Όρμου Κορθίου. 

Όρμος Κορθίου δεκαετία 1950. Φωτογραφία Σπύρου Μελετζή.

Η πρώτη - και καλύτερη - φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι της δεκαετίας του 1960. Η δεύτερη είναι από τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Φέρει την υπογραφή του ιστορικού φωτογράφου της Εθνικής Αντίστασης και των μεταπολεμικών χρόνων, Σπύρου Μελετζή, που φωτογράφισε μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, της πολιτικής ζωής και των μεγάλων έργων της Ελλάδας μετά τον πόλεμο. Η φωτογραφία είναι από βιβλίο για την Ιστορία της Άνδρου, του καθηγητή Δ.Ν. ΚΥΡΙΑΚΟΥ, του 1965. 

Έφτασα στον Όρμο Κορθίου με την μοτοσυκλέτα το 1982.

Έτυχε να φτάσω στον Όρμο Κορθίου πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1982. Έφτασα με έναν ανδριώτη, τον Λέανδρο Στυλιανίδη. Πήγαμε με τις μοτοσυκλέτες. Με ξάφνιασε η παραλία. Τα σπίτια βρέχονταν από την θάλασσα. Πολλά σπίτια είχαν κήπους μέχρι την θάλασσα ή και δικό τους μώλο! Υπήρχε σπίτι που μπροστά ήταν καφενές και πίσω ήταν ανοικτό με μια μεγάλη πόρτα, από την οποία ο ιδιοκτήτης τραβούσε μέσα από την θάλασσα την βάρκα του! Το θέαμα πρωτόγνωρο και μαγικό. Η "μικρή Βενετία" της Μυκόνου ωχριούσε μπροστά στην ακτογραμμή του Όρμου Κορθίου. Ατυχώς ο φίλος, που είχε τότε φωτογραφική μηχανή, δεν πήρε κάποια φωτογραφία της παραλίας. Φωτογράφιζε πρόσωπα. Έμεινε λοιπόν μόνο στη μνήμη εκείνη η "μαγική" εικόνα, ενός μοναδικού παραλιακού χωριού με τα σπίτια να εφάπτονται στη θάλασσα...  

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΘΙΟΥ

Άνδρος. Δημιουργία του παραλιακού δρόμου στο Γαύριο σε μια εποχή που το νησί άλλαζε όψη

Ο πεζόδρομος και ο παραλιακός δρόμος του Κορθίου - σύμφωνα με έρευνα των μαθητών του Γυμνασίου Κορθίου την οποία δημοσιεύσαμε το 2018 - κατασκευάστηκαν το 1985 με δωρεά της οικογένειας Ψάλτη. Μέχρι τότε ο παραλιακός δρόμος του Κορθίου δεν υπήρχε. Όμως για να είχε διασωθεί η μοναδική δαντέλα σπιτιών και θάλασσας χρειαζόταν ένα νέο σχέδιο πόλεως και απαλλοτριώσεις και μελέτες για την κατασκευή περιφερειακού δρόμου στον οικισμό. Αυτά δεν υπήρχαν εκείνη την "μακρινή" εποχή! Έτσι έγινε ο λίαν χρηστικός παραλιακός δρόμος και ο πεζόδρομος εσωτερικά. Κάτι χάλασε, κάτι διορθώθηκε. Έτσι είναι η ζωή. Σκαμπανεβάσματα. Κάτι χαλά και κάτι φτιάχνει. Το θέμα είναι το ισοζύγιο στο τέλος...

Μέχρι το 1960 οι μεταφορές ανθρώπων και εμπορευμάτων στο Κόρθι γίνονταν από την θάλασσα μέσω του πλοίου της γραμμής που ερχόταν από τον Πειραιά. Στο Κόρθι το πλοίο έπιανε στην Αγία Αικατερίνη. Και μετά συνέχιζε για Χώρα. Οι μετακινήσεις στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού μέχρι το 1960 που άνοιξαν οι βασικοί δρόμοι στο Κόρθι και σε άλλα μέρη του νησιού γίνονταν από μονοπάτια με άλογα, μουλάρια γαϊδούρια. Το 1960 άνοιξε ο δρόμος για το Κόρθι από τον Άη Γιώργη τον Φαράλη και στη δεκαετία του 1970 άνοιξε ο δρόμος από το Κοχύλου από Χώρα για Κόρθι. 

Χώρα 1982. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ο Τουρλίτης. Είχε βομβαρδιστεί το 1943 από του Γερμανούς. Κοντά 40 χρόνια αργότερα που βρέθηκα στο Κάστρο στη θέση του φάρου υπήρχε ένα φανάρι-φάρος. Ο φάρος ανακατασκευάστηκε από τον Αλέκο Γουλανδρή το 1994. Κοντά 51 χρόνια από τον βομβαρδισμό του.

Σύμφωνα με την απογραφή του 1951 ο πληθυσμός του νησιού ήταν 14.700 άτομα. Στην απογραφή του 1961 είχε ήδη μειωθεί σε 12.920. Το ηλεκτρικό ρεύμα στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού έφτασε μεταπολεμικά. Αρχικά στη Χώρα και αργότερα - στη δεκαετία του 1960 - και σε άλλα μέρη του νησιού. Όμως κάποιοι πιο απομονωμένοι οικισμοί του νησιού πήραν ρεύμα πολύ αργότερα. Για παράδειγμα οι Χώνες πήραν το 1975 και η Βουρκωτή το 1985.

Στην περιοχή του Κορθίου το 1950 λειτουργούσαν πολλά καταστήματα όπως ραφτάδικα, σιδεράδικα, κουρεία, ρολογάδικα, πανδοχεία, εμπορικά, σαγματοποιεία, μαραγκούδικα, μανάβικα, ζαχαροπλαστεία, παντοπωλεία, φούρνοι κ.α. Ενώ όλες οι γειτονιές και τα χωριά είχαν εκατοντάδες παιδιά. Κάτι που αποτυπώνεται στα πολλά δημοτικά σχολεία: κάθε χωριό είχε δικό του σχολείο. 

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ