Εν Άνδρω

Αυτή τη φορά δεν θα περιγράψουμε την παρέλαση της μέρας. Αλλά θα αναφέρουμε κάτω από τις φωτογραφίες των νέων παιδιών του νησιού - κατά την προσέλευση και την αποχώρηση στη δοξολογία της μέρας στον ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου - δύο λόγια - από το βιβλίο των Σ. Καμπάνη & Δ. Μπασαντή "Η Άνδρος μέσα στον χρόνο" - για τον πρωτεργάτη της εθνικής εξέγερσης στην Άνδρο, τον Θεόφιλο Καΐρη. Για να μαθαίνουν οι νεώτεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι κατά πως έλεγαν στα σχολεία μας κάποτε.

Η ιστορία κράτησε μια ιδιαίτερη σελίδα για την Άνδρο στην εξέγερση του 1821. Κι αυτό γιατί η μεγάλη μέρα της έναρξης της Επανάστασης συνέβη στην Άνδρο την 10η Μαΐου 1821 από μια από τις σημαντικότερες μορφές της εποχής, τον Θεόφιλο Καΐρη. Ο Θεόφιλος Καϊρης (1784-1853) υπήρξε από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 19^ου αιώνα στην Ελλάδα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Άνδρο. Έγινε μοναχός. Σπούδασε στην ιερατική σχολή της Πάτμου και στη Χίο. Συνέχισε τις σπουδές του στη φιλοσοφία και στα φυσικομαθηματικά στην Πίζα και στο Παρίσι. Στο Παρίσι συνδέθηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή και ασπάστηκε τις ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Το 1811 επέστρεψε και διατέλεσε καθηγητής της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης και της Σχολής Κυδωνιών στο Αϊβαλί.

Ο Θ. Καϊρης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Το 1821 ξεσήκωσε τους Ανδριώτες κηρύσσοντας την Επανάσταση στις 10 Μαΐου του 1821 στον ναό του Αγίου Γεωργίου της Χώρας. Σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης υπήρξε εκπρόσωπος της Άνδρου στις Εθνικές Συνελεύσεις. Μετά την Επανάσταση ίδρυσε στην Άνδρο ορφανοτροφείο. Στην πορεία εξέλιξε το ορφανοτροφείο σε διδακτήριο όπου διδάσκονταν  φιλολογία, φιλοσοφικά, μαθηματικά, φυσική, αστρονομία, ρητορική, γεωπονία και συγκριτική θεολογία. Εκεί ο Θεόφιλος Καϊρης έγινε κήρυκας της «θεοσέβειας», ενός φιλοσοφικού και θρησκευτικού δόγματος εμπνευσμένου από τους Άγγλους φιλόσοφους του 18^ου αιώνα και τον Ρουσώ.

Λόγω των ανεξάρτητων θρησκευτικών πεποιθήσεων, αλλά και των φιλελεύθερων πολιτικών απόψεών του, ήρθε σε αντιπαλότητα με την Εκκλησία και τον βασιλιά. Έτσι, κατηγορήθηκε ως αιρετικός, εξορίστηκε και έφυγε στο εξωτερικό. Επέτρεψε με μεσολάβηση του Σπυρίδωνα Τρικούπη. Όμως το 1852 κατηγορήθηκε εκ νέου και κλείστηκε στις φυλακές της Σύρου όπου και πέθανε καταβεβλημένος το 1853.

 

Λίγες μόνο μέρες μετά τον θάνατο του ο Άρειος Πάγος τον αθώωσε. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1912, σε μια εποχή κατά την οποία τα ανδριώτικα πλοία έφταναν σε όλο τον κόσμο και ο φιλελευθερισμός ανερχόταν ταχύτατα στην Ελλάδα, η Άνδρος τίμησε τη μνήμη του Θ. Καϊρη στήνοντας την προτομή του στην ομώνυμη κεντρική πλατεία της Χώρας.

Και μια φωτογραφία των εκπροσώπων των αρχών του τόπου που τίμησαν το μεγάλο εθνικό γεγονός της εξέγερσης των Ελλήνων, και της σημαντικής θρησκευτικής εορτής του Ευαγγελισμού. Εικονίζονται αντιδήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης της περιοχής της Χώρας, καθώς και οι επικεφαλής των σωμάτων ασφαλείας της Άνδρου. Εντύπωση προκάλεσε η απουσία από την σημαντική αυτή ημέρα του δημάρχου Άνδρου! Ελπίζουμε στην εορτή της Θεοσκεπάστου να είναι παρών. Τέλος, να σημειώσουμε πως οι τοπικοί αντιδήμαρχοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι των άλλων διαμερισμάτων παρέστησαν στις παρελάσεις των περιοχών τους. 

"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"