Εν Άνδρω

Λειβάδια Άνδρου. Στη φωτογραφία το Πέρα Χωριό. Τα Λειβάδια είναι ένα από τα τελευταία χωριά της Άνδρου που διατηρείται το έθιμο της "πρωτοχρονιάτικης χαιρετούρας". Ίσως το μοναδικό που διατηρείται σε τέτοια έκταση. Κι αυτό γιατί έχει ακόμα πολλούς κατοίκους που ζουν όλοχρονίς στο νησί. Ο λόγος είναι η κοντινή απόσταση από την Χώρα. Μόλις ένα χιλιόμετρα. Έτσι πολλοί είναι αυτοί - πέρα από τους Λειβαδιανούς - που έφτιαξαν ωραία σπίτια στους πανέμορφους μπαξέδες των Λειβαδίων. Το χωριό χωρίζεται στη μέση από τον "Μεγάλο Ποταμό". Έτσι έχουμε το Μέσα Χωριό και το Πέρα Χωριό. Μέχρι να καλύψουν οι παρέες όλα τα ανοιχτά σπίτια περνά όλη η μέρα της πρωτοχρονιάς... (φωτ. Εν Άνδρω).

 

Μετά την εκκλησία οι άνδρες του χωριού ξεκινάνε σε παρέες και επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού που είναι "ανοικτά" (δηλαδή που συμμετέχουν στο έθιμο). Λένε τα κάλαντα με όργανα, κάθονται στο στρωμένο τραπέζι και παίρνουν μεζέ και κρασί, Τραγουδάνε και χορεύουν με τους νοικοκυραίους. Οι γυναίκες είναι στα σπίτια και έχουν στρώσει το τραπέζι με όλα τα καλούδια της μέρας. Η εφετινή γύρα των νεοτέρων στα Λειβάδια κράτησε από το πρωί στις 11:30 μέχρι το βράδυ στις 10:00. Στην γύρα συμμετείχαν δύο παρέες. Αυτή των μεγάλων και η άλλη των νεοτέρων που όπως είναι λογικό άνταξε περισσότερο (αυτή τέλειωσε αργά το βράδυ). Στην παραπάνω φωτογραφία ποζάρει η παρέα των νεοτέρων σε ένα από τα γραφικά μεσαιωνικά δρομάκια των Λειβαδίων μπροστά σε μια γιγάντια ελιά (φωτ. Εν Άνδρω).

Η παρέα του Εν Άνδρω βρέθηκε από τις 13:30 μεχρι τις 15:30 με την ομάδα των νεοτέρων. Πήγαμε μαζί σε τρία σπίτια στο Πέρα Χωριό. Αρχικά εδώ στου Γιώργου Μανάλη όπου η σπιτονοικοκυρά μας περίμενε στην βεράντα. Το σπίτι είναι μέσα σε ένα εκπληκτικό μπαξέ με λεμόνια και πορτοκάλια. Ένας παράδεισος. Ο καπνός από την καμινάδα ανέδιδε μια τρισχιλιόχρονη αίσθηση θαλπωρής και γαλήνης. Τέτοιας όπως αυτής που περιγράφει ο Όμηρος στην Οδύσσεια βάζοντας τον Οδυσσέα να λέγει πως θέλει να δει "καπνόν αποθρώσκοντα"  Το οποίο σημαίνει: "ο Οδυσσέας να έβλεπε μόνο τον καπνό της πατρίδος τους να ανεβαίνει και ας πέθαινε"... (φωτ. Εν Άνδρω).

 Η παρέα γύρω από το όντως εντυπωσιακό σε εδέσματα τραπέζι της κυρίας Μανάλη (φωτ. Εν Άνδρω). 

 Το τσούγκρισμα των ποτηριών για το καλό του νέου χρόνου (φωτ. Εν Άνδρω). 

 Κι ένα βίντεο από την επίσκεψη που έδωσε τόση χαρά σε όλους. Ιδίως στη γιαγιά Μανάλη και στον πιτσιρικά εγγονό της που πήρε το τύμπανο και προσπαθούσε να παίξει (βίντεο Εν Άνδρω). 

Επόμενη στάση στο σπίτι του πρώτου ξάδελφου του προηγούμενου, επίσης Γιώργου Μανάλη. Στα "ορεινά" του Πέρα χωριού. Με σπουδαία θέα τη Χώρα (όπως φαίνεται και στην πρώτη φωτογραφία μας), αλλά και προς τους μπαξέδες του χωριού στον ποταμό... Εδώ η παρέα λέει τα κάλαντα στην εξώθυρα του σπιτιού (φωτ. Εν Άνδρω).

Η παρέα σε πλήρη ευθυμία (είχε βοηθήσει σε αυτό το κρασί από τις προηγούμενες στάσεις) ποζάρει (μετά μουσικής όπως φαίνεται από το ηλεκτρονικό μαγνητόφωνο που κρατά ο Κουτσούκος) με την σπιοτονοικοκυρά και τον γιό της που "μαζεύει μνήμες" πριν φύγει για μεταπτυχιακό στο Αμπερτίν της Σκωτίας... (φωτ. Εν Άνδρω).

 Εδώ το φαγητό το ξεπέρασαν γρήγορα κι άρχισαν τον χορό με την σπιτονοικυρά να αρχιζει πρώτη... (φωτ. Εν Άνδρω).

Κι αφού ήπιαν και χόρεψαν στο τέλος σκασμένοι στα γέλια βρήκαν το λάστιχο κλαταρισμένο! Υπήρξαν οι σχετικές διαφωνίες: αν το λάστιχο έσκασε από την πρόκα που βρήκε ο Σκανδάλης ή από το γεγονός πως ο Ίσαρης με τον Κουτσούκο (λόγω ύψους και ανάλογου βάρους) το κλάταραν όταν μπήκαν μέσα!!!.. Απάντηση δεν δόθηκε. Άρχισαν να αλλάζουν λάστιχο... ξεχνώντας να ανεβάσουν τον γρύλο!!! Κάποιος το είδε. Οι άλλοι του είπαν - ξεροί από τα γέλια - κάτι για τον γρύλο του... Κάποιος τελικά τον ανέβασε!!! Κάπως έτσι άλλαξαν λάστιχο μεσα σε κλίμα ευθυμίας. Ήταν το πιο γελαστο κλαταρισμένο λάστιχο που έχουμε δει ποτέ... (φωτ. Εν Άνδρω). 

Σε αυτή την εύθυμη κατάσταση έφτασαν στο σπίτι της Μαίρης Λαμπριάδου στους μπαξέδες των Λειβαδίων, δίπλα στον ποταμό. Ανέβηκαν τις σκάλες παιζοντας με τα λεμόνια που βάραιναν στις λεμονιές και τραγούδησαν πάλι τα κάλαντα... (φωτ. Εν Άνδρω). 

 Εδώ σε πλήρη ευθυμία τραγουδάνε και πριν καθίσουν ακόμα στο τραπέζι για τους σχετικούς μεζέδες και το ανάλογο κρασί (φωτ. Εν Άνδρω).

 Και κάπου εκεί η μικρή παρέα του Εν Άνδρω ευχήθηκε τα καλύτερα στη σπιτονοικοκυρά και στην παρέα των νεοτέρων των Λειβαδίων. Και αποχώρησε με ένα ευφρόσυνο αίσθημα ("οίνος ευφραίνει καρδίαν" έλεγαν οι παλαιότεροι), αλλά και με ένα αίσθημα συγκίνησης μιας και κάποτε εδώ πριν πολλά χρόνια ήταν το σπίτι και τα κτήματα του γέρο-Μπασαντή. Κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τον μικρό της παρέας που σχολίασε εντυπωσιασμένος από το περιβάλλον των μπαξέδων: "έχει μια άλλη ομορφιά εδώ Μπορεί να μην έχει θέα, αλλά έχεις την αίσθηση ενός σπιτιού στον παράδεισου..."

.. Διαμ. Μπασαντής