Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο Χαρίδημος, μόνιμος κάτοικος Άνδρου, που χειμώνα-καλοκαίρι ανεβοκατέβαινε βουν.α και λαγγάδια, μοναστήρια και όρμους, χαρές και λυπες ενός νησιού σχεδόν ερημωμένου τον χειμώνα και σχεδόν πυκνοκατοικημένου το καλοκαίρι. Στα ενδιάμεσα έρχονταν οι ενδιάμεσοι που τα ήθελαν όλα και τίποτα. Οι μεν δεν ήθελαν τον τουρισμό, οι δε δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς τον τουρισμό. Οι μεν δεν ήθελαν το ένα, οι δε δεν ήθελαν το άλλο.  Και τούμπαλιν. Μέσα σε αυτή την αντιφατική Άνδρο ο Χαρίδημος συνέχιζε να ανεβοκατεβαίνει χειμώνα-καλοκαίρι ένα νησί όνειρο, που όμως συχνά γινόταν και εφιάλτης απο αυτά που ήθελαν και δεν ήθελαν. Και ο Χιρίδημος συνέχιζε να ανεβοκατεβαίνει βουνά και λαγγάδια αγναντεύοντας τις γύρω θάλασσες  Εδώ κατεβαίνοντας από το Βουνί βλέπει το Κοχύλου και το πανοραμικό Πάνω Κάστρο να φωτίζονται από τις πρώτες αχτίδες του ήλιου που ξημέρωνε στο Αιγαίο... Ο Χαρίδημος συνέχιζε απτόητος από τις αντιφάσεις των ανθρώπων τις διαδρομές του στην Άνδρο. Διαδρομές υπέροχες στην απλότητα και στην λαμπρότητα τους. Πέρναγε από το ένα πρωινό στο άλλο. Απο την μια στιγμή του πρωινού στην άλλη. Και έστελνε αδιάκοπα τις φωτογραφιές του. Με την ελπίδα να δουν και οι μεν και οι δε τις εικόνες του και ακούσουν κάτι από τις τις αφηγήσεις μας και μήπως καταφ'ερουν να αγαπήσουν αυτό το μαγικό νησί. Και ίσως να κάνουν κι άλλους να το αγαπήσουν. Στην φωτογραφία ο Χαρίδημος διατρέχει τον δρόμο από το Βουνί προς το Κοχύλου... Μια έκρηξη το πρωινό στον δρόμο που φτάνει στο Κοχύλου. Διαδρομές μοναδικές και στιγμές ξεχωριστές όπως αυτό το δοξαστικό πρωινό στην Άνδρο. Από το ύψος του Κοχύλου αγναντεύοντας το Αιγαίο που ξυπνούσε μέσα σε μια συμπαντική κοκκινο-κίτρινη έκρηξη...    Μετά από λίγο ο Χαρίδημος έφτασε στο Κοχύλου και η συμπαντική ανατολή εξέραγη! Όλα γύρω του βάφτηκαν κόκκινα. Πρώτη φορά έβλεπε το υπέροχο σε θέα χωριό του Κοχύλου με τέτοια χρώματα: ανακατεμένα το κόκκινο και το κίτρινο της έκρηξης του ήλιου με το μαύρο και όλο τα ενδιάμεσα χρώματα του φάσματος. Δεν το πίστευε. Και συνέχισε να φωτογραφίζει τις εκπληκτικές σκηνές μπας και τις πιστέψει αυτός! Και κάνει και τους άλλους να πιστέψουν σε αυτές...    Ήταν τόσο εκτυφλωτικό το ξήμέρωμα που ολόκληρη η πλαγιά κάτω από το αμφιθεατρικό χωρίο ήταν σαν κάποιος να τις είχε πετάξει ένα κίτρινο και να την είχε εξαφανίσει όλα τα άλλα χρώματα με εξαίρτεση το ισχυρό πράσινο που σε μερικά της σημεία επέβαλε την παρουσία του, έστω και λίγο...    Ώσπου ο ήλιος σηκώθηκε και λίγο και άρχισε το πράσινο να παίρνει τα πάνω του και το κίτρινο σιγά-σιγά να υποχωρεί αφήνοντας χώρο και στα άλλα χρώματα που ξεπρόβαλαν δειλα-δειλα...    Μέσα στην κοιλάδα του Κορθίου που κατέβαιανε ο Χαρίδημος τα χρώματα πάλαιυαν μεταξύ τους. Στη θάλασσα κοκκινό-κίτρινο της έκρηξης του ηλίου κυριαρχούσε. Όμως στη στεριά οι σκιές της νύχτας και μια επερχόμενης συννεφιάς επέτρεπαν στις σκιές που υπήρχαν την ύπαρξη και άλλων χρωμάτων. Το σύμπαν έμοιαζε να έχει συνομωτήσει για να κάνει το πρωινό να μοιάζει με ταινία, αλλάζοντας πλάνα από την μια στιγμή στην άλλη...    Ο Χαρίδημος εστιάζει την προσοχή του σε αυτά που οι βιαστικοί της Άνδρου (και οι μεν και οι δε) δεν εστιάζουν. Στην καταπράσινη από τις χειμερινές βροχές πλαγιά του Ρογού ένα εξωκλήσι και ένας περιστερώνας.. Σημάδια ανθρώπινων διαδρομών μέσα στον χρόνο.  Ο Χαρίδημος ανεβηκε μέχρι το εξωκλήσι και έριξε μια ματιά πίσω του...    Ο Ρογός κάτω έμοιαζε σαν ένας μεγάλο παραδεισένιος κήπος επί γης. Ο ήλιος είχε πια χαθεί πίσω από τα σύννεφα. Η μέρα είχε αλλάξει χρώμα. Η λαμπρότητα του πρωινού είχε χαθεί. Όμως το τοπίο εξακολουθούσε να είναι μαγευτικό...   Σε λίγο τα σύννεφά είχαν σκεπάσει τον ήλιο. Ένα άλλο τοπίο υπήρχε μπροστά του. Χειμωνιάτικο. Γκρίζοπράσινο. Μα πάντα γοητευτικό. Άνδρος, πρωινό 9ης Φεβρουαρίου 2018... Φωτογραφίες διαδρομής ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ Αφήγηση διαδρομής Δ. ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

 Από το πρωί ο γέροντας Ευδόκιμος είχε καλή προδίαθεση. Η μέρα στα όρια του χειμώνα. Μουντή. Ομιχλώδης. Φλεβάρης 2018. Τσικνοπέμπτη. Χρονιάρα μέρα. Μπροστά σε μια ανθισμένη αμυγδαλιά στο μοναστήρι της Παναχράντου, που άνθισε ενα πρωινό κι ομόρφυνε απρόσμενα την χειμωνιάτικη μέρα.. Ο παππούς της Άνδρου ην χάζεψε για λίγο. Μετά στάθηκε μπροστά της χαμογελώντας. Ο Χαρίδημος έτυχε να περνά και τον φωτογράφισε. Στην καρδιά του χειμώνα μοιάζει σαν θαύμα που σκάει με τόσο εντυπωσιακό τρόπο τα πρώτα μπουμπούκια της αμυγδαλιάς συμβολίζοντας την πρώιμη άνοιξη.  Ο γέροντας Ευδόκιμος με την σοφία των χρόνων έχει μάθει να απολαμβάνει τις μικρές χαρές της ζωής, που συχνά οι νεώτεροι προσπερνούν βιαστικά και αδιάφορα (φωτ. Χαρίδημος). 

Του Διαμαντή Μπασαντή   Ο Άγγελος Μαρόπουλος στο καφενείο του Τέλη στην Χώρα θυμάται και γελά με την ζωή του... (φωτ. Εν Άνδρω). (Σήμερα Μ.Τρίτη 27 Απριλίου 2021, ώρα 8 το πρωί, έφυγε από την ζωή ο δημοσιογράφος Άγγελος Μαρόπουλος. Το ατύχημα που είχε με το αυτοκίνητο του πριν λίγες μέρες έξω από το Γαύριο στάθηκε οριακό. Έτσι, ο Μαρόπουλος της ελληνικής δημοσιογραφίας στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης και ο Άγγελος της Άνδρου στα χρόνια της ήρεμης απόσυρσης του "έφυγε" στα 86 χρόνια του (1935-2021). Ο Άγγελος Μαρόπουλος που έζησε στον Χάρακα του Γαυρίου και κι έγινε ένα μαζί μας δεν είναι πια εδώ... Στη μνήμη του παλιού συνάδελφου και φίλου των στερνών χρόνων του αναδημοσιεύουμε σήμερα το χρονογράφημα που του είχαμε αφιερώσει στις 3 Φεβρουαρίου 2018 μετά από εγκάρδια συνάντηση στο καφενείο του Μπόνη/Τέλη στην Χώρα. Είχε βρεθεί για δουλειά. Με φώναξε κι ανταποκρίθηκα με συγκίνηση. Τα είπαμε ώρα πολύ. Και χωρίσαμε ζεστά έχοντας ανασύρει μνήμες από ένα παρελθόν που ζήσαμε παράλληλα, άγνωστοι τότε μεταξύ μας. Έπρεπε να επιστρέψω στην πατρική Άνδρο για να βρω και να γνωρίσω από κοντά μια θρυλική μορφή της ελληνικής δημοσιογραφίας που χάραξε την εφηβεία μας στα δύσκολα τελευταία χρόνια της δικτατορίας. Στον Μαρόπουλο της ελληνικής δημοσιογραφίας και της νιότης μας και στον Άγγελο της Άνδρου και της ωριμότητας μας αυτές οι λίγες γραμμές και η αναδημοσίευση του χρονογραφήματος, που του αφιέρωσα στις 3 Φεβρουαρίου 2018. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Άνδρου που θα τον σκεπάσει σε δύο μέρες - Δ. Μπασαντης)

  Μια βόλτα στην παραλία, ποτέ δεν έβλαψε κανέναν. Με λιακάδα μάλιστα, είναι ακόμα πιο ωραία! Εκεί ακόμα και το φαγητό είναι πιο νόστιμο αφού το χορταράκι έχει νοτιστεί από την θαλασσινή αλμυρά!

Του Διαμαντή Μπασαντή Ποταμός Κολοράντο. Γκραν Κάνυον, Αριζόνα. Άνοξη 2006. (αρχείο Δ. Μπ.) (Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύθηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό ΔΕΚΑΤΑ το καλοκαίρι του 2017. Γράφτηκε το καλοκαίρι του 2007. Περιγράφει μερικές στιγμές από τα 7 ακαδημαϊκά ταξίδια μου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο λόγος της αναδημοσίευσης στο Εν Άνδρω είναι διπλός. Πρώτον, είναι αναφορά στις μεγάλες διαδρομές στον χάρτη της ζωής και της σκέψης. Κάτι που είναι ίδιον της Άνδρου και των ανθρώπων της. Και δεύτερον - και σημαντικότερο - είναι αναφορά στο ανεξάντλητο της ελληνικής παράδοσης που συναντά κανείς ακόμα και στις εσχατιές της Αμερικής  Ποιος θα περίμενε πως θα γιόρταζαμε Μεγάλη Παρασκευή - με εγκώμια στα ελληνικά και στα αγγλικά - στο Κάνσας; Ποιος θα έλεγε πως στο Ντένβερ θα συναντούσαμε τον μητροπολίτη Ησαΐα και θα βλέπαμε δύο τόσο διαφορετικές ελληνορθόδοξες εκκλησίες. Συμπέρασμα: η Άνδρος ταξιδεύει αδιάκοπα μέσα από τους ανθρώπους της. Και η Ελλάδα ξαφνιάζει συνεχώς μέσα από την ζωτικότητα μιας παράδοσης που συνεχίζει αενάως στον χρόνο και στον χώρο - Δ.Μπ.)

Χειμωνιάτικο απόβραδο. Λιμάνι Ραφήνας. Ώρα 17:30. Το Θεολόγος μόλις έφτασε από Άνδρο. Το Andros ετοιμάζεται να φύγει για Άνδρο στις 18:00. Το ένα καράβι θα αλλάξει το άλλο. Το Θεολόγος έκανε την τελευταία διαδρομή του και πάει για την ετήσια συντήρηση. Το Andros επέστρεψε πάλι στη βάση του και στο γνωστό δρομολόγιο μετά από λίγους μήνες που έκανε την γραμμή Πειραιά-Σύρος-Τήνος-Μύκονος. Το ένα τέλειωσε το ταξίδι του. Το άλλο ετοιμάζεται για το δικό του ταξίδι. Μια τυχαία συνάντηση αποχαιρετισμού στη Ραφήνα, στο λιμάνι της αναχώρησης για Άνδρο. Ξεκινώ από μια είδηση: Έφυγε ο Θεολόγος, ξεκίνησε το Andros. Και μετά η στιγμή μένει μετέωρη πάνω από το λιμάνι που αγαπήσαμε, το λιμάνι της αέναης επιστροφής μας στην Άνδρο. Στον αέρα μια θλίψη για δύο φίλους που δεν θα ξανάρθουν ποτέ πια στην Άνδρο. Ο Τζίμης και ο Θοδωρής "ταξίδεψαν" για πάντα μακριά: ο ένας χτες το μεσημέρι, ο άλλος χτες το βράδυ...(φωτ. Εν Άνδρω)

Σήμερα παραμονή των Φώτων εκτός από τα κάλαντα που τα έχουμε πια ξεχάσει ειναι η μέρα που ο παπάς της γειτονιάς μας αγιάζει τα σπίτια και φεύγουν οι καλικατζαραίοι λέγοντας: "φεύγετε να φεύγουμε γιατί έρχεται ο τρελό-παπας με την αγιαστούρα του και με την μαγκούρα του"! Αυτά λεέι ο μύθος. Η πραγματικότητα είναι πως στην Άνδρο άντε να βρεις ανοικτό σπίτι να αγιάσει ο παπάς του χωριού ή της πόλης. Τα ίδια και χειροτερα στην Αθήνα. Εκεί άντε να βγει ο παπάς της γειτονιάς και που να πρωτοπάει με τόσο κόσμο. Στη φωτογραφία τα σύνεργα του αγιασμού με φόντο μια μαγική - μετά την χτεσινή καταιγιδα - Χώρα. Αυτή είναι η Ελλάδα... (φωτ. Εν Άνδρω). 

 Η βροχή έπεφτε "κατά ριπάς" στους Γερακώνες. Στον Όρμο μια έβρεχε μια σταμαάαγε.. Μετά τον λαμπρό ήλιο των πρώτων ημερών του νέου έτους επανηλθε ο χειμώνας. Μαζί του όμως και η γνώριμη θαλπωρή που τον συντροφεύει τα μεγάλα βράδια στην επαρχία. Στον Όρμο τα μαγαζιά ανοικτά. Τα περισσότερα με κόσμο. Μια μικρή μουσκεμένη βόλτα μας έδωσε εικόνες οικείες που τις μοιραζόμαστε μαζί σας για να έχετε και μερικές σκηνές από την Άνδρο του χειμώνα που ξέρουμε. Εδώ ο μουσκεμένος παραλιακός δρομος, ενώ η βροχή συνεχίσει... (φωτ. Εν Άνδρω).

Με ρωτά συχνά ο καθημερινός ανδριώτης φίλος, Mr. X., "μα τι στην ευχή πας χειμώνα καιρό μόνος στην Άνδρο;" Πολλές φορές ξεκίνησα να απαντώ με διάφορα επιχειρήματα: "Μου αρέσει το χειμερινό τοπίο. Μου αρέσει η αίσθηση του οικείου πράσινου γύρω από το σπίτι και του απέραντου μπλε στον ορίζοντα. Μου αρέσουν οι νυχτερινές επιστροφές από το Κόρθι ή το Μπατσί. Μου αρέσουν οι βραδιές όταν το ασημένιο φεγγάρι κρύβεται πίσω από τα σύννεφα ή όταν κρέμεται θλιμένο πάνω από τη θάλασσα..."